Rob de Wijk stelt dat de belangstelling in Midden- en Oost-Europa voor kernenergie vooral te maken heeft met de klimaatafspraken van Parijs. Een opmerking waar ik mij absoluut niet in kan vinden. Ik heb de afgelopen drie decennia gewerkt en gewoond in Midden-Europa, en ik kan verzekeren dat klimaatscepsis nog steeds hoogtij viert in landen als Rusland, Polen, Tsjechië, en Hongarije. In landen waar dat minder het geval is, zoals Roemenië, Bulgarije, Wit-Rusland en Oekraïne, wordt klimaat op zijn hoogst als een luxeprobleem gezien. Burgers hebben in deze landen nog andere zorgen. Kernenergie speelt in de meeste van deze landen een nostalgische, identitaire rol, de grootsheid van het eigen ingenieurs-kunnen en een politieke kaart om mede- of tegenstanders te paaien met lucratieve neveninkomsten.
De claim van Rob de Wijk dat de veiligheidssystemen van Fukushima werkten, bestrijd ik. Juist doordat deze veiligheidssystemen niet werkten (inclusief een rij aan menselijke beoordelingsfouten) werden 160.000 mensen gedwongen te evacueren, waarvan er zo'n 40.000 nu, acht jaar na dato, nog niet, en zo'n 30.000 nooit naar hun huis zullen kunnen terugkeren. De nucleaire ramp zorgde tot nu toe al voor meer dan 2000 dodelijke slachtoffers en een economische schade van zo'n 200 miljard euro. Bovendien heeft de ramp de Japanse economie voor decennia teruggegooid op afhankelijkheid van fossiele energiebronnen, zodat het land zijn 2020 doelen voor Parijs niet gaat halen.
“Kernenergie niet te rechtvaardigen, ook niet uit klimaatoogpunt”
Kernenergie is niet veilig, zie de twee dozijn meltdowns in de afgelopen 60 jaar, waarvan vijf met behoorlijke tot gigantische emissies van radioactieve stoffen gepaard gingen. En het is niet relatief schoon, denk aan het radioactief afval van mijnbouw tot aan opwerking. Duitsland trok volgens de brede ethisch-wetenschappelijke commissie die de regering daar na Fukushima instelde, de conclusie dat uitfasering van kernenergie het enig ethisch verdedigbare beleid was. Kernenergie was en is niet meer te rechtvaardigen.
Ook niet uit klimaatoogpunt. Om de kans op verdere grootschalige ongelukken te beperken zijn de kosten van veiligheidsmaatregelen zo ver gestegen dat kernenergie te duur is geworden om nog mee te kunnen spelen. Duurder dan echt schone duurzame bronnen als windenergie, zonne-energie, aardwarmte en duurzaam gebruik van biomassa; duurder ook dan het terugdringen van het energiegebruik per geleverde eenheid service, oftewel energie-efficiëntie. Als men de kosten voor de burger en de industrie serieus neemt, valt kernenergie simpelweg uit de boot.
Het is hoog tijd om het klimaatdebat op basis van feiten te voeren. En die feiten leiden tot twee duidelijke conclusies:
1. Kernenergie is te duur, komt te laat (door te lange bouwtijden), levert te
weinig (in de meest kernoptimistische scenario's van de World Nuclear
Association en de OECD/NEA levert het niet meer dan 4% CO2-reductie
voor 2050), en levert een te groot risico (incl. een onoplosbaar afvalprobleem);
2. Wanneer kernenergie vandaag de dag in het debat wordt ingebracht, heeft
dat mijns inziens niets met het halen van klimaatdoelen te maken, maar
wordt de aandacht afgeleid van wat er wel moet gebeuren – zoals Dijkhof's
proefballonnetje de discussies over sluiting van kolencentrales, verlagen van
de maximum snelheid en een mogelijke invoering van de CO2-taks weken
naar de achtergrond drong.
Er zijn goede redenen dat kernenergie geen plaats heeft in de klimaattafels. Het wordt hoog tijd ons bezig te houden met de implementatie van maatregelen die werken en ons niet verder af te laten leiden door beperkte industriebelangen.
-------------------------
Fotograaf van portret: Greenpeace / Christian Aslund