Martien Visser: "Nederlandse emissie zou met 80
procent verminderen"
Nu we het als maatschappij wel zo ongeveer eens zijn over dit principe, wordt het tijd om de hoogte van de CO2-belasting nader te beschouwen. Daarover blijft het namelijk nogal stil. Via deze column probeer ik aan die stilte een einde te maken. Ik val maar met de deur in huis: een generieke CO2-belasting van € 100 per ton is maatschappelijk gezien optimaal.
Er bestaat al een soort CO2-belasting. De hoogte bedraagt momenteel € 8 per ton CO2. Deze belasting moet worden betaald door de grootste energiegebruikers die vallen onder het Europese emissiehandelsysteem (ETS). Het lijkt logisch en ook eerlijk de CO2-belasting voor kleine energieverbruikers gelijk te stellen aan de prijs voor grootverbruikers. Elke ton CO2 is immers net zo schadelijk voor het klimaat. Waarom zou een brave burger meer moeten betalen dan zijn energieverslindende industriële buurman? Een boete voor te hard rijden is toch ook voor iedereen gelijk?
Toch lijkt me dat geen goed idee, want het Europese emissiehandelsysteem is nogal beperkt en functioneert niet goed. Daarom het volgende gedachte-experiment. Stel dat het ETS, of een vergelijkbaar ‘cap & trade' systeem, mondiaal voor iedereen gaat gelden en we het zodanig sturen dat de mondiale temperatuurstijging wordt beperkt tot 2 oC. Welke prijs voor CO2 zou er dan ontstaan?
Dit is uitgezocht door McKinsey, dat een mondiale ‘CO2 abatement curve' heeft opgesteld, waarin alle mogelijke CO2-reductiemaatregelen zijn gerangschikt op basis van oplopende kosten. Vervolgens concludeert McKinsey dat er bij een CO2-prijs van € 80 tot € 100 per ton CO2 zoveel maatregelen worden genomen, dat de concentratie van CO2 in de atmosfeer onder de 450 ppm blijft en de mondiale temperatuurstijging dus onder de 2oC.
We kunnen de ideale prijs van CO2 ook anders beredeneren, door te kiezen voor het principe dat de vervuiler betaalt. Met andere woorden, de prijs voor het uitstoten van een ton CO2 wordt gelijkgesteld aan de maatschappelijke schade die dit veroorzaakt, de zogenaamde ‘social costs of carbon' (SCC). Over dat onderwerp zijn de laatste jaren veel studies verschenen. Het IPCC refereert in haar recente rapport aan een studie die de schade ergens tussen $ 8 en $ 195 per ton CO2 becijfert. Met zo'n brede range kunnen beleidsmakers echter niet veel.
““Nederland kan een CO2-reductie van 140 megaton behalen””
De Britse wetenschapper Jonathan Stern
heeft gekeken naar de modellen die ten grondslag liggen aan berekeningen van de
SCC, en komt op een schade van $ 32 tot $ 103 per ton CO2 in 2015,
oplopend naar $ 82 tot $ 260 per ton CO2 in 2035. Deze schadecijfers
zijn gebaseerd op een veronderstelde temperatuurstijging tussen 1.5 en 2oC.
De economische theorie schrijft voor dat een maatschappelijk optimaal resultaat
wordt bereikt bij een prijs zodanig dat de (marginale) kosten voor CO2-reductie
gelijk zijn aan de (marginale) maatschappelijke schade die een ton CO2
veroorzaakt. Uit bovenstaande gegevens kan dan worden afgeleid dat de maatschappelijk
optimale CO2-prijs ongeveer € 100 per ton CO2 bedraagt.
Wat zou een generieke CO2-prijs van € 100 per ton CO2 voor
de Nederlandse CO2-emissie betekenen? Een studie van ECN en SEO uit
2012 helpt deze vraag te beantwoorden. Deze twee instanties hebben, naar
analogie van de McKinsey studie, alle mogelijkheden om de Nederlandse CO2-emissie
te reduceren op een rijtje gezet. Ze berekenen dat Nederland een potentieel heeft
van 140 megaton CO2-reductie, bij een maximale kostprijs van € 100
per ton CO2. Veel maatregelen zijn goedkoper.
Deze 140 megaton CO2-reductie is voldoende om de Nederlandse CO2-emissie
met 80 procent te reduceren. Hier bovenop komt nog een CO2-reductie
dankzij wind op zee, want deze valt in de SEO/ECN-studie buiten de bandbreedte
van € 100 per ton CO2, terwijl we op basis van het Energieakkoord
weten dat er forse kostenreducties mogelijk zijn in deze technologie.
Een generieke CO2-belasting van 100 € per ton CO2,
ongeacht de energiesoort en de hoeveelheid, leidt tot een maatschappelijk optimaal
resultaat EN zorgt er voor dat Nederland zijn CO2-emissie
doelstellingen haalt. Waar wachten we op?
Martien Visser is lector energietransitie & netintegratie, Hanzehogeschool Groningen en Senior Advisor International Business bij Gasunie
Bronnen:
- http://ec.europa.eu/clima/policies/ets/revision
- Greenhouse gas abatement cost curves, McKinsey, 2010
- WG3-AR5-Chapter 3, IPCC, 2014
- Centre for Climate Change Economics and Policy, Simon Dietz and Nicholas Stern, 2014
- Kosten en baten van CO2-reductiemaatregelen, ECN & SEO, 2012