Doorbraak EU-onderhandeling leidt tot hogere CO2-prijs

Jos Cozijnsen: "Emissiehandelssysteem staat weer op de rails"

Vorige week heeft het Estse EU-voorzitterschap in overleg met de Europese Commissie en het Europees Parlement een doorbraak bereikt bij aanpassing van het EU-emissiehandelssysteem over twee van de belangrijkste onderdelen: het overschot gaat sneller naar beneden en sluiting van kolencentrales leidt niet meer tot lagere CO₂-prijzen door het waterbedeffect. De markt reageerde: de CO₂-prijs steeg van 5 naar 7 euro. Het bewijst dat een nuchtere besluitvorming over aanpassing van CO₂-handel mogelijk is en dat de markt dan naar de toekomst kijkt.

De eerste aanpassing gaat over de marktstabiliteitsreserve: daarin worden vanaf 2021 te veilen emissierechten geparkeerd, als er overschot op de markt is. Als er in 2021 meer dan 733 miljoen ton op de markt circuleert, wordt een aantal emissierechten dat jaar minder geveild. Dat aantal is 24% van het overschot boven 733 miljoen ton.

Een voorbeeld. Stel, er was in 2021 nog 1 miljard ton emissierechten overschot in omloop (dwz beschikbare emissierechten op de markt minus de emissies). En het aantal beschikbare emissierechten om te veilen in 2022 is 900 miljoen emissierechten. Dan neemt men 24% van 1 miljard - 733 miljoen; dat is 24% van 267 miljoen = 64,08. Dan wordt in 2022 64,08 miljoen ton emissierechten minder geveild: 7,1% minder dus. Dat blijft in de marktstabiliteitsreserve achter. Het zorgt er op termijn voor dat er geen nieuw overschot bijkomt. De 733 miljoen ton CO₂ aan overschot is een vast aanbod aan liquiditeit voor de markt.

““De EU wil hier voor de internationale klimaattop COP23 in Bonn in november klaar mee zijn””

De tweede aanpassing is dat landen die kolencentrales sluiten (of andere grote CO₂-emisses in de energiesector reduceren bovenop het verplichte CO₂-doel) een navenant aantal emissierechten dat namens hun geveild wordt, mag cancellen. Het is vrijwillig, maar nationale parlementen zullen hier druk op uitoefenen. Het betekent wel dat een land minder veilingopbrengst heeft. Aan de andere kant houdt het opbrengsten op niveau, omdat de CO₂-prijs niet daalt, wat wel zou gebeuren bij sluiting van kolen met gelijke veiling. Het zou goed zijn als lidstaten dit in onderling overleg doen.

Er moet nog wel een aantal knopen worden doorgehakt (verdelen van de lasten, bestemming van de fondsen e.d.). De volgende vergadering is op 12 oktober. De EU wil hier voor de internationale klimaattop COP23 in Bonn in november mee klaar zijn.

Aan twee kanten is er nog wel ontevredenheid:

- De industrie, met name de staalsector wil geen prijsverhoging. Maar het halen van de lange termijn CO₂-doelen kan niet zonder. De aanpassingen betekenen al dat de industrie een hoger aantal emissierecht en gratis krijgt.

- Degenen die bepleiten dat emissiehandel nu al aan de Parijs-doelen moet voldoen. Daar is echter een voorziening voor. Na 2021 is er elk jaar 2,2% minder emissierechten beschikbaar; dat moet voldoende zijn voor het huidige doel van -40% in 2030. Zodra de landen bij het Parijs Akkoord de doelen voor 2030 aanscherpen kan de 2,2% worden herzien.

Naar mijn inziens gaat het emissiehandelssysteem hiermee weer op de rails staan en is versnelling mogelijk. Het nieuwe kabinet kan op de rijdende trein springen en samen met onder andere de Duitsers, Fransen, Zweden, Denen en ook indirect met de Noren en Zwitsers werken aan een ambitieuzer stelsel.

Jos Cozijnsen is zelfstandig adviseur emissierechten. Meer informatie over hem vindt u op www.emissierechten.nl. Op Twitter is hij actief onder @timbales.