Zoeken

Een hoop ge-Trumpetter, maar nu weer door

Hans van Cleef, ABN AMRO, over energieprijzen onder de nieuwe president

Onzekerheid troef na de verkiezing van Donald Trump als de 45e president van de VS, ook op de energiemarkten. De onzekerheid over het Amerikaanse energiebeleid uit zich met name op twee gebieden: Trump is pro fossiele energie uit de VS (of eigenlijk pro onafhankelijkheid van energie-importen) en op zijn zachtst gezegd geen voorstander van het klimaatakkoord. De verwondering, of misschien wel verslagenheid over deze nieuwe realiteit overheerst. Verwacht wordt dat de schalieolie-industrie in de VS een extra steun in de rug zal krijgen en de verduurzaming juist zal worden geremd. De grote vraag is in hoeverre dit daadwerkelijk het geval zal zijn en wat de gevolgen zijn. Het is tijd om de nieuwe realiteit te accepteren en de consequenties te ontdekken.

Meer olieproductie VS, hoe erg is dat?
De olieproductie in de VS is met bijna 8,7 miljoen vaten olie per dag nog steeds ruim drie miljoen vaten hoger dan begin 2011, ondanks de recente daling als gevolg van de lage olieprijs. De opkomst, en vooral acceleratie, van de schalieolie-industrie heeft ertoe geleid dat de Amerikaanse olie-importen ook tijdens het presidentschap van Obama aanzienlijk zijn afgenomen. Dit is het gevolg van beleid dat onder Bush jr. al is ingezet. De door Trump voorgestelde deregulering en lagere belastingen zouden een extra stimulans moeten geven aan de traditionele Amerikaanse energiesector. Dit zou vooral ten gunste moeten komen van de kolenindustrie en de (schalie-)olie- en -gasindustrie. Meer aanbod van kolen in de VS kan de lokale prijs drukken, en kolen op die manier mogelijk meer concurrerend maken met (schalie-)gas. Als er daardoor minder kolen richting Europa komen, zou dat de prijzen kunnen opdrijven van de Europese - en dus ook Nederlandse - kolen, en daarmee indirect de gas- en elektriciteitsprijzen. Het effect zou bij gas wel minder groot kunnen zijn als de VS actiever LNG zou gaan exporteren richting Europa.

““De kapitaalintensieve olie-industrie kan hoge rentes niet gebruiken””

Olie is een ander verhaal. In eerste instantie zou je verwachten dat de olieprijs verder en langer onder druk komt door meer productie in de VS. Maar door extra economische groei zal de binnenlandse Amerikaanse vraag ook toenemen waardoor het prijseffect wordt getemperd. Verder is het niet duidelijk of de productie überhaupt wel in hetzelfde rappe tempo zal toenemen als in de periode 2011-2014. Economische groei zal namelijk ook leiden tot hogere rentes. En dat is precies wat de kapitaalintensieve sector niet kan gebruiken. De financiële buffers zijn namelijk laag en investeerders zijn na de sterke prijsdaling van de laatste twee jaar voorzichtiger. Het buitenlandbeleid van Trump is een andere factor die de olieprijs sterk kan beïnvloeden, maar het is nog veel te vroeg om de gevolgen ervan goed in te schatten. Een verbeterde relatie met Rusland zou kunnen leiden tot minder spanningen en dus een lagere olieprijs. Toegenomen geopolitieke spanningen in het voor olie zo belangrijke Midden-Oosten zouden juist hogere prijzen kunnen bewerkstelligen.

Hernieuwbare energie moet zichzelf nog meer bewijzen
Trump geeft aan onder de gemaakte klimaatafspraken uit te willen komen. Dit kan een verdere versnelling van de verduurzaming van de mondiale energiemix in gevaar brengen. Maar als de VS al afhaakt bij de uitvoering van de plannen, blijven er nog 194 landen over die de afspraken wel na kunnen, of eigenlijk moeten leven. En hoewel de VS zo'n 13% van de mondiale CO2-uitstoot voor haar rekening neemt (uitgaande van geen verdere stijging), zou dat de inzet van andere landen niet mogen remmen. Sterker, het zou zelfs als een stimulans gezien kunnen worden. Immers, de producenten van hernieuwbare energie zullen de huidige trend van toch al stijgende productierendementen en rap dalende kosten verder moeten versnellen om concurrerend te worden/blijven ten opzichte van traditionele energiebronnen. In plaats van tot vertraging, zou meer marktwerking zo uiteindelijk juist kunnen leiden tot versnelling van de onder Obama reeds ingezette verduurzaming. Maar dan wel met name buiten de VS natuurlijk.

Hans van Cleef is senior sectoreconoom energie bij ABN AMRO Bank. Op Twitter is hij actief onder @hansvancleef. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.

Hans van Cleef

Hans van Cleef is Hoofd Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken. Op Twitter is hij actief onder @hansvancleef. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.