Sanne van Keulen over schoon elektrisch rijden met minder kosten, en een gebalanceerd elektriciteitsnet
Soms word je moedeloos van al die vraagstukken die je voor je voeten geworpen krijgt als je nadenkt en praat over de energietransitie. Het lijkt een eindeloze reeks aan dilemma's: waar gaan we waterstof inzetten, en waar biobrandstoffen? Hoe houden we het elektriciteitsnet in balans als we in de toekomst steeds meer flexibele productiecapaciteit hebben? Hoe kunnen we in de toenemende vraag aan (groene) stroom voor warmte en vervoer voorzien? Je zou er bijna hoofdpijn van krijgen. Gelukkig gloort er vaak ook licht aan het einde van die tunnel der complexe vraagstukken, zoals nu met de uitkomsten van een nieuw onderzoek naar elektrisch rijden.
Uit deze op dinsdag 30 oktober gepubliceerde studie van onderzoeksbureaus EVConsult en Everoze, in opdracht van UK Power Networks en Innovate UK, blijkt namelijk dat Vehicle to Grid technologie - waarbij een elektrisch voertuig niet alleen stroom laadt van het elektriciteitsnet, maar zelf ook stroom aan de net kan leveren - nu al commercieel interessant is en zelfs op veel plekken in de wereld succesvol toegepast wordt. Dat geeft de burger moed. Voor de niet-elektrisch rijdende nerds onder ons gaat dit nieuws in de kern over batterijcapaciteit op wielen die de pieken in vraag naar elektriciteit kunnen aftoppen door een elektrisch voertuig terug te laten leveren aan het net. Nu wordt veelal niet slim geladen. Eigenlijk dom dus. Je komt thuis of op je werk en plugt je voertuig in dat vervolgens meteen gaat opladen. Nu kan het nog, maar op termijn een absolute no-go omdat het aantal elektrische voertuigen sneller groeit dan de voorspellingen ooit hadden voorzien.
Slim laden kan al en gebeurt in toenemende mate: je plugt in, maar je voertuig gaat pas opladen als er veel en dus goedkope stroom beschikbaar is. Vehicle-to-Grid, oftewel V2G, gaat een stap verder. De naam suggereert het al, er is slim tweerichtingsverkeer tussen voertuig en elektriciteitsnet. Je kunt de auto direct op het net aansluiten, maar er zijn nog vele andere varianten denkbaar, zoals V2B oftewel Vehicle-to-Building. Je kunt dan binnen een gebouw de lokaal duurzaam opgewekte elektriciteit balanceren met het elektrische wagenpark op de parkeerplaats. Fantastische technologie die het kostenplaatje van elektrische voertuigen drastisch kan veranderen. Want als je terug laadt en batterijcapaciteit levert voor het energiesysteem, kun je geld verdienen.
“Een goed begin in Nederland is de vijf miljoen euro subsidie uit de Klimaatenvelop voor slimme laadpleinen, waarin toepassing van V2G een must is”
Over elektrische auto's wordt vaak gesproken als extra vraagstuk voor netstabiliteit, en als we uitgaan van de ‘status quo' kun je er zo naar kijken. Het doet de technologische ontwikkelingen alleen niet zoveel recht aan. Uit de eerdergenoemde studie blijkt bijvoorbeeld dat er ruim vijftig projecten wereldwijd te vinden zijn die V2G technologie gebruiken. En dat in de UK, Denemarken en de VS al commercieel levensvatbare projecten te vinden zijn waarvan de business case alleen maar beter zal worden door verbeterde hardware en grotere batterijen van elektrische auto's. Geen toekomstmuziek dus, maar toepasbaar in het hier en nu. En laat dit nu net precies een van de prangende vraagstukken van de energietransitie (mede) kunnen oplossen. Dubbel goed.
We gaan nu een nieuwe fase in met deze technologie, de pilot- en prototype-fasen zijn voorbij. Nu komt de opschalingsfase en niet lang daarna massa-adoptie. Wat vraagt dit van ons, in Nederland? Wat hebben we nodig om V2G daadwerkelijk van de grond te krijgen op grote schaal zodat het de belofte kan waarmaken? In Amsterdam levert een elektrische deelauto al stroom aan een woonwijk. En in de wijk Lombok in Utrecht vind je het Smart Solar Charging project waar V2G technologie toegepast wordt. Hoe krijgen we honderden, of liever duizenden elektrische auto's die het elektriciteitsnet van de toekomst mogelijk kunnen maken?
In de UK is er veel politieke steun voor V2G technologie. Dat zie je terug in het tempo waarin deze technologie wordt opgeschaald. Een goed begin in Nederland is de vijf miljoen euro subsidie die vanuit de Klimaatenvelop beschikbaar wordt gesteld voor slimme laadpleinen, waarin het toepassen van V2G een must is. Daarnaast moet er werk gemaakt worden van interconnectiviteit standaarden, zodat ons hoog- en laagspanningsnet ook klaar is voor veel verschillende kleine assets die laden en ontladen op het net. In Duitsland is de Nissan Leaf inmiddels gecertificeerd om stroom te mogen leveren aan het net.
En over Duitsland gesproken: op dit moment is tweerichting laden enkel mogelijk met een handjevol automodellen, enkel van Japanse makelij. Hierbij dus ook het verzoek aan de Duitse automobielindustrie om de toekomst niet langer in de wachtkamer te laten zitten. En tot slot moeten we vooral heel veel en vaak dit blije nieuws delen. Opdat heel Nederland weet dat het mogelijk is: schoon elektrisch rijden met minder kosten, en een gebalanceerd elektriciteitsnet. Zo is ‘groen' zeker geen hoofdpijndossier.
Sanne van Keulen is senior consultant van EVConsult, adviesbureau voor duurzaamheidsvraagstukken op het gebied van elektrische mobiliteit. Van Keulen was eerder Afdelingshoofd Klimaat & Energie en Programmadirecteur bij Greenpeace Nederland.