Sible Schöne: "Voor het eerst komt EZ met een visie waar je wat mee kunt"
Het Energierapport van minister Kamp is in de media uitermate kritisch ontvangen. Het rapport bevat geen nieuwe ingrijpende maatregelen, dus is het waardeloos. Dat was de teneur in vrijwel alle reacties. De uitleg van Kamp dat het rapport moet worden gezien als aanvulling op het Energieakkoord, waar wel maatregelen in staan, maakte geen indruk. De Energiedialoog is afgeserveerd voor hij goed en wel begonnen is.
Het is eigenlijk verbazingwekkend. Want wie het rapport leest, kan vaststellen dat het ministerie van Economische zaken voor het eerst een toekomstvisie presenteert, die vrijwel naadloos aansluit bij die van milieuorganisaties. Dat mag je toch op zijn minst interessant vinden.
Vier fundamentele behoeften
Het streven naar klimaatneutraliteit staat centraal in het Energierapport. Het rapport opent met de zin dat het kabinet in internationaal verband naar een CO2-arme energievoorziening streeft die veilig, betrouwbaar en betaalbaar is. In navolging van de Raad voor de Leefomgeving werkt Kamp dit uit voor de vier fundamentele behoeften die we met energie willen vervullen. Warmte van lage temperatuur (ruimteverwarming en tapwater), warmte van hoge temperatuur (proceswarmte in de industrie), transport en mobiliteit (vervoer) en elektriciteit.
Alle bestaande woningen en utiliteitsgebouwen moeten in 2030 ten minste gemiddeld energielabel A hebben. De resterende energievraag moet (vrijwel) CO2-neutraal worden gemaakt door direct gebruik van duurzame warmte (zonthermisch), warmtenetten op basis van aardwarmte, bio-warmtekrachtcentrales, restwarmte uit industrie of elektriciteitsproductie, warmtepompen, groen gas en mogelijk waterstof.
““Oude adagium van de milieubeweging is de kern van de visie van EZ op de elektriciteitssector””
Geen kernenergie en kolen, neem een zonnepaneel en een molen. Dit oude adagium van de milieubeweging is de kern van de visie van EZ op de elektriciteitssector. Bestaande kolencentrales moeten door aanscherping van het Europese emissiehandelssysteem worden gesloten of worden voorzien van CO2-opslag. Kamp ziet wel een toekomst voor nieuwe gascentrales in combinatie met CO2-opslag. Elektrische auto's worden belangrijk evenals biobrandstoffen in het wegtransport. EZ ziet mogelijk ook een grote rol voor de omzetting van elektriciteit via waterstof in synthetische brandstoffen. In de industrie is het beeld het meest onduidelijk. Aandachtspunten zijn efficiëntieverbetering, bio-based economy en CO2-opslag.
Meer dan terecht
Kortom voor het eerst komt EZ met een visie waar je wat mee kunt. Dat maakt het zinvol in te gaan op de uitnodiging van EZ om met concrete voorstellen te komen hoe deze visie kan worden gerealiseerd. Want laten we wel wezen, stoppen met aardgas in de gebouwde omgeving is niet eenvoudig. Een discussie over de vraag hoe dat moet worden gerealiseerd lijkt mij alleszins zinvol. Zeker als je je realiseert dat de meeste mensen nog geen flauw idee hebben dat we moeten stoppen met aardgas voor de verwarming van onze woningen. Hetzelfde geldt voor de vraag hoe binnen Europa het emissiehandelsysteem kan worden aangescherpt. En ook het grootschalig inpassen van zon en wind wordt een enorme opgave. De vraag van EZ hoe we de flexibiliteit kunnen organiseren, die hiervoor nodig is, is meer dan terecht.
En ook de planning van EZ is niet meer dan logisch: een korte Energiedialoog, die moet leiden tot een pakket effectieve maatregelen voor een lange termijn aanpak naar klimaatneutraliteit, waar het volgend kabinet over kan beslissen. Wat is daar mis mee? Eigenlijk is er maar één ding fout gegaan. En dat is de communicatie. Het lijkt er op dat Kamp als VVD minister niet echt gezien wil worden met de boodschap dat we moeten stoppen met aardgas voor de verwarming van woningen, dat we moeten stoppen met benzine en diesel en dat het gebruik van fossiele brandstoffen in de industrie en de elektriciteitssector alleen nog mogelijk zijn in combinatie met CO2-opslag. Het Energierapport is een helder een logisch antwoord op Parijs, maar het is voor de VVD blijkbaar nog wel lastig dit luid en duidelijk aan de eigen achterban te communiceren. Ook dat is een deel van de werkelijkheid.
Sible Schöne is Programma Directeur van HIER Klimaatbureau