Lot van Hooijdonk: "Extra middelen en bevoegdheden nodig"
De nieuwe kabinetsperiode start met opgeschroefde energie- en klimaatambities: in 2030 moet de uitstoot van CO2 met 49% verminderd zijn en het tempo om woningen af te sluiten van het gas moet omhoog. Al snel berekende het Planbureau voor de Leefomgeving dat de maatregelen in het regeerakkoord niet voldoende zijn om deze doelstellingen te halen. Geen reden om de ambities bij te stellen, maar juist om er in de uitwerking een schepje bovenop te doen.Een hele grote lenteschoonmaak
De gebouwde omgeving is één van de sectoren waar de energietransitie gestalte moet krijgen. Een weerbarstige sector: meer dan 7 miljoen woningen en vele kantoren, scholen, ziekenhuizen en ander vastgoed. Voor 2050 zal op elk bestaand adres wat moeten gebeuren om gemiddeld CO2-neutraal te worden. Een gigantische lenteschoonmaak van Nederland!
De eerste pennenstreken
Het kabinet wil tegen het eind van de kabinetsperiode 30.000 tot 50.000 bestaande woningen per jaar aardgasvrij kunnen maken, op weg naar een tempo van 200.000 woningen per jaar. Terecht tekent het kabinet daarbij aan dat het aanbod van aannemers en installateurs wel beter en goedkoper moet worden. Voor de financiering kijkt ze naar banken en pensioenfondsen en een nieuwe vorm van gebouwgebonden financiering. Netbeheerders en gemeenten krijgen de taak om besluiten te nemen over het alternatief voor gas. So far, so good. Hoe nu verder?
““Ondanks dat we op veel vragen geen antwoord hebben, zijn we nu gestart””
Ons verlanglijstje
Om dit voor elkaar te krijgen staan
betere en goedkopere aanbiedingen aan gebouweigenaren op ons verlanglijstje, en
de financiële arrangementen om eigenaren te helpen met de investering. Ook zou
gas duurder moeten worden ten opzichte van elektriciteit en warmte en zouden de
afsluitkosten voor gas geen spelbreker mogen zijn van verduurzaming. Tot slot,
gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid voor de energietransitie in de
gebouwde omgeving. Prima, ik ontmoet veel ambitieuze collega's die hier graag
mee aan de slag gaan. Dat lukt alleen als gemeenten de bevoegdheid krijgen om
regie te mogen voeren over bijvoorbeeld besluiten om in nieuwe én bestaande
gebieden geen aardgasleidingen meer aan te leggen als dat geen maatschappelijk
doel dient. Ook heeft de gemeente nu niet de financiële middelen om dat deel van
de bewoners te ondersteunen in een wijk die geen financiële mogelijkheden hebben
of waar de timing slecht uitkomt.
Leren in Overvecht-Noord
We moeten het gaan doen in de praktijk en met de geleerde lessen nieuwe
regels en afspraken maken. In Utrecht hebben we de eerste stap gezet om een
grote wijk, Overvecht-Noord, aardgasvrij te maken. Hier zijn de gasleidingen
uiterlijk in 2030 aan vervanging toe. Netbeheerder, woningbouwcorporaties,
gemeente, marktpartijen en bewonersorganisaties werken er samen aan om de
gasleidingen niet te vervangen. Dat betekent dat 6.600 bestaande woningen
binnen dertien jaar van het gas af gaan. Ondanks dat we op veel vragen geen
antwoord hebben, zijn we nu gestart. Een belangrijke reden is dat we hiermee
woningeigenaren de gelegenheid geven om op ‘natuurlijke momenten' van het gas
af te gaan. Als de cv-ketel aan vervanging toe is, als een verbouwing in de
planning zit of als er de komende jaren een nieuwe keuken wordt gekocht. Op die
momenten moet de boodschap ‘naar een aardgasvrij Utrecht' op het netvlies van
de eigenaren staan.
Lot van Hooijdonk is wethouder
duurzaamheid, mobiliteit en milieu voor GroenLinks in de gemeente Utrecht. Op
Twitter is ze te volgen via @lotvanhooijdonk