"Het Energierapport leest als een grote uitstelmanoeuvre"
Minister Kamp is een bezig baasje. De stoïcijnse Tukker had zijn handen al vol aan het uitvoeren van het Energieakkoord en de felle discussies rond schaliegas. Tijdens deze regeringstermijn kwamen daar nog eens bij de toenemende onrust door de gasbevingen in Groningen, de groeiende roep om energieonafhankelijkheid na de aanslag op de MH-17 én de spraakmakende uitspraak van de rechter in de klimaatzaak van Urgenda, die een vroegtijdige sluiting van kolencentrales eigenlijk onvermijdelijk maakt.
Geen sinecure
In toenemende mate is Kamp's beleidsagenda beïnvloed geraakt door factoren waarop hij geen invloed heeft. Zaken die hem allerminst bevallen, maar die hij niet kan negeren. Onder dat gesternte werkten de minister en zijn ambtenaren aan een visie op de omvorming van onze energievoorziening naar een vrijwel klimaatneutraal systeem in 2050. Geen sinecure.
Het Energierapport, dat maandag verscheen, had richting moeten geven aan de keuzes rond energie na 2023, de einddatum van het Energieakkoord. Vriend en vijand zijn het er over eens dat het onderhand tijd is het debat te openen waar we in 2030 ongeveer willen staan. Er wordt hardop gefluisterd over een Energieakkoord 2.0. Een ding is zeker: als openingsbod vanuit de overheid voor een dergelijk akkoord heeft dit rapport op alle fronten gefaald.
Slim
Bij de presentatie van het Energierapport koos de minister, heel slim, voor een vlucht naar voren. Onomwonden stelde hij dat het fossiele tijdperk erop zit en dat de ingeslagen weg naar meer energie-efficiëntie en schone energie onontkoombaar is. Een waarheid als een koe, maar uit zijn mond goed om te horen uiteraard. Die greentalk verbloemt echter het totale gebrek aan keuzes in het rapport. Het is vaagheid troef. Alle opties in de energiemix, inclusief kolen, (schalie)gas en kernenergie, worden opgehouden. Net als CO2-opslag.
““Na het Energieakkoord blijkt het zetten van nieuwe, concrete stappen een brug te ver””
Vals
Nationale ambities voor CO2-reductie, energiebesparing en de verdere uitrol van zon en wind ontbreken. En het getoonde vertrouwen in een opleving van het noodlijdende emissiehandelsstelsel zou haast aandoenlijk zijn als het niet zo vals was: elke EU-kenner weet dat er binnen de huidige politiek constellatie geen serieuze verbeteringen van dat systeem te verwachten zijn. Omdat Nederland niet in zijn eentje een hogere CO2-prijs kan bewerkstelligen, is het een onbezonnen avontuur blind te varen op dat sturingsmechanisme.
Jantje van leiden
Eigenlijk maakt Kamp zich er met dit rapport met een jantje-van-leiden vanaf. Greenpeace (met het Energy [R]evolution Scenario), WNF, Shell en het Internationaal Energie Agentschap maken al sinds jaar en dag serieuze energiescenario's. Zij proberen, bijvoorbeeld uitgaande van 80-95% CO2-reductie in 2050, te berekenen met welke mix aan energiebronnen en besparing je daar komt. Het debat gaat vervolgens over inschattingen, verdelingsvraagstukken, tempo en (techniek)keuzes. Lastig zat, maar een eerlijke manier om jezelf en anderen tot keuzes te dwingen.
Het Energierapport gaat elke keuze uit de weg. Kamp zegt meer wind te willen, maar niet waar en wanneer. Kamp wil geen nieuwe kolencentrales, maar zegt niet wanneer we van de vijf laatste centrales afkomen. Kamp benadrukt de kansen voor aardwarmte, maar laat elk initiatief daartoe bij de markt. Kamp schrijft schaliegas noch kernenergie af, maar toont evenmin de noodzaak van deze omstreden energiebronnen aan. Kamp erkent een afnemende rol van gas in de industrie en de gebouwde omgeving, maar zet geen enkele concrete stap in die richting. Kamp worstelt om van olie af te komen, maar duwt de overgang naar elektrische auto's niet door.
Te vol
Het bordje van minister Kamp is gaandeweg deze kabinetsperiode kennelijk een beetje te vol geraakt. Zijn toewijding aan de uitvoering van het Energieakkoord laat door de bank genomen weinig te wensen over, maar het zetten van nieuwe, concrete stappen is een brug te ver gebleken. Het Energierapport leest als een grote uitstelmanoeuvre om toch vooral geen nieuwe, grote beslissingen te hoeven nemen en de echt keuzes door te schuiven naar een volgend kabinet. Daarmee lijkt de totstandkoming van een Energieakkoord 2.0 voor de periode tot 2030 onder zijn bewind geen haalbare kaart. Minister Kamp is uitgeregeerd.