Wat is er aan de hand? De EU heeft nu een CO2-doel voor 2030 voor ogen met een reductie van 40% uitstoot. Het CO2-handelssysteem (ETS) volgt dat met een CO2-doel van -43% in 2030. In verband met de Parijs doelstelling is de EU pas 'on track’ als het CO2-doel voor 2030 aangescherpt wordt naar 55%. De helft van de EU-emissies vallen onder het ETS. Nederland heeft ongeveer 200 megaton CO2-emissies; de helft hiervan valt onder het ETS. Het gaat dan om meer dan 400 grote bedrijven; daarvan is de helft van de CO2-uitstoot voor stroomopwekking. De luchtvaart binnen de EU valt overigens ook in het EU ETS.
Wat gebeurt er in ons land? Het kabinet heeft een CO2-doel van 49% reductie voor ogen en de klimaattafels hebben honderden maatregelen geïdentificeerd om die 49% in 2030 te halen. Het kabinet wil ook dat de EU haar doel aanscherpt naar 55% en anders met een kleine kopgroep verder gaat. Nu rekent het PBL uit of het CO2-doel met de maatregelen gehaald kan worden, of de bonus/malus boeteregeling voldoende is, of het betaalbaar is, wie het betaalt en of het eerlijk is. Het kabinet heeft daar nog een Warmtefonds aan toegevoegd. De PvdA laat zijn eigen CO2-heffing doorrekenen, die wil daar het CO2-doel mee halen en geld ophalen.
De doorrekening van het PBL komt 13 maart; een week voor de Provinciale verkiezingen van 20 maart, die de Eerste Kamer kiest, wat weer belangrijk is om het klimaatbeleid aangenomen te krijgen.
Maar waar ging het gisteren nu echt om? De doorrekening komt pas 13 maart. Het is dus logisch dat het kabinet alle reacties op kritiek en voorstellen voor zich uit schuift. Ondanks dat er moet worden gewacht op deze cijfers, bleef de linkse oppositie erop hameren dat er een Nederlandse CO2-heffing moet komen. Simpelweg omdat andere landen dat ook zouden hebben. Volgens hen is dat het enige effectieve middel om de CO2-doelen te halen. De PvdA laat het doorrekenen. GroenLinks heeft een Wetsvoorstel voor een CO2-belasting, te beginnen bij de ETS-bedrijven. Natuurlijk wilden FvD en PVV geen klimaatbeleid. Ze wezen en passant op de vele vliegreizen van D66’er Jetten.
“Klimaatdebat: Gelukkig meer steun voor ETS”
De regeringsfracties reageerden dat er geen andere landen zijn met een grote industrie die een CO2-heffing kennen. Tevens wees de coalitie erop dat er is afgesproken dat met ETS het afgesproken doel moet worden gehaald. De regeringspartijen benadrukten daarbij dat een CO2-heffing leidt tot een CO2-lek. Denk daarbij aan importstroom en de verschuiving van Nederlandse industrie naar minder efficiënte productie in het buitenland. Op die manier haal je dat felbegeerde klimaatdoel niet.
Zelfs De Nederlandse Bank geeft aan dat een CO2-heffing in een aantal sectoren niet het beoogde effect heeft. Ook de CE -studie naar een heffing laat zien dat het CO2-doel met deze belasting niet wordt gehaald. Als Nederland kiest voor ETS, moet ons land lobbyen om dat hogere EU CO2-doel af te spreken. Aanscherping van ETS betekent een hogere CO2-prijs. De combinatie van de klimaattafel-maatregelen, de aanscherping van het ETS en de hogere CO2-prijs die dan volgt, moet het doel van 49% haalbaar maken.
Rutte heeft aangegeven dat hij aan het lobbyen is met Macron voor een hoger CO2-doel in de EU van 55%. Volgens hem groeit de steun: Zweden, Frankrijk en Finland zijn al mee. Italië, Spanje en Oostenrijk willen ook hoger inzetten en er zijn gesprekken met Duitsland. Wat we in Europa nodig hebben, is een meerderheid. Rutte gaf aan dat ook met andere EU-lidstaten een minimum CO2-prijs wordt besproken.
De oppositie hield de regering voor dat zij een klimaatakkoord in de Eerste Kamer niet zou steunen als er geen CO2-heffing komt. De regering heeft toegezegd dat zo’n heffing geen taboe is, maar dat de doorrekening moet worden afgewacht. In die berekening wordt de CO2-heffing van de PvdA meegenomen. De coalitie gaat er van uit dat er wellicht een kleine CO2-heffing komt om geld in de zamelen, maar dat die lager kan, als de EU CO2-prijs verder omhooggaat. Die prijs ligt nu op de 23 euro per uitgestoten ton CO2. De oppositie zegt nu dat de CO2-heffing nog op tafel ligt. Maar het grote succes van het debat is dat er meer steun blijkt voor het ETS. En dat de regering erop in zet om ETS te gebruiken als wortel en stok voor de CO2-doelen en niet een generieke CO2-heffing.
Bijzonder is dat er nu wel een motie ligt van 50Plus en CDA om in de EU te pleiten voor een minimum veilingprijs, op het niveau van de minimum CO2-prijs van het kabinet. Dat kan de weg afsnijden naar een CO2-heffing. Een veilingprijs geeft de energiesector de zekerheid dat in de toekomst de prijs niet te laag wordt. En industrie die snel schoner wordt, kan zijn rechten duurder verkopen: een extra prikkel! De veilingopbrengsten leveren nu 1 miljard euro per jaar op. Deze euro’s kunnen prima voor het klimaat worden ingezet. Maar de kous is hiermee voorlopig niet af. Volgende week stemt ons parlement over deze en andere moties en ik ben benieuwd naar het debat van de Tweede Kamer na de doorrekening en of dan inderdaad blijkt dat een Nederlandse CO2-heffing niet leidt tot een beter resultaat.