Tim Boersma, promovendus Rijksuniversiteit Groningen: "Europese gasmarkt blijft een lappendeken"
"Een gebrek aan connecties tussen Zuid- en Oost-Europese gasnetwerken trekt een wissel op de voorzieningszekerheid." Dat stelt Tim Boersma, die maandag 23 september zijn proefschrift aan de Rijksuniversiteit Groningen verdedigt. De integratie van gasmarkten in de Unie is verre van voltooid. Waar de Noordwest-Europese markt nu redelijk volwassen is, schittert die in het zuiden en oosten van de Unie door afwezigheid. Volgens Boersma zijn investeringen daar het meest urgent. "Tot 2020 is 70 miljard euro nodig"
"Opvallend is de slechte taakverdeling", zegt hij. "Lidstaten willen zo min mogelijk macht afstaan. Door de jaren heen heeft de EU grip proberen te krijgen op het energiedossier, denk aan de liberaliseringagenda. Pas later kreeg de Unie ook aandacht voor de gasinfrastructuur en regulering. Die ongelijkheid draagt nu bij aan het tekort aan noodzakelijke investeringen."
Retoriek
Volgens Boersma bevatten de discussies over voorzieningszekerheid een hoge mate van retoriek. Polen is daarvan een mooi voorbeeld. "Beleidsmakers stellen zich anti-Russisch op, terwijl het bedrijfsleven weinig hinder van Rusland ondervindt. Het is duidelijk dat de Poolse markt beter zou functioneren als het land zelf meer gas op zou kunnen slaan. Ook het aanleggen van meer verbindingen, in het jargon interconnecties, met de buurlanden zou de voorzieningszekerheid verhogen. Maar als je beleidsmakers vraagt waarom er geen gasleiding naar Denemarken is aangelegd, of extra is geïnvesteerd in de interconnector met Duitsland, dan blijft het stil", aldus de promovendus.
“Eensluidende Europese regelgeving en grotere interconnectiviteit voorwaarden voor volwassen gasmarkt”
Verenigde Staten als voorbeeld
Voor zijn proefschrift voerde Boersma drie case studies uit met telkens de Verenigde Staten als ijkpunt. "De opvatting is dat de Amerikaanse gasmarkt redelijk goed werkt. De FERC (Federal Energy Regulatory Commission) zorgt er met forse rendementen voor dat er voldoende in de gasinfrastructuur wordt geïnvesteerd. In de EU dragen lagere en te snel veranderende rendementen - die ook nog eens per lidstaat verschillen - bij aan een suboptimale situatie."
Kijkend naar ontwikkelingen in de VS, zal een geïntegreerde Europese gasmarkt nog jaren vergen. "De oprichting van ACER (Agency for the Cooperation of Energy Regulators) is een stap in de goede richting", denkt Boersma. "ACER heeft echter maar een beperkt mandaat, waardoor belangrijke beslissingen nog steeds op nationaal niveau worden genomen. Zolang we nationaal beleid niet op zijn minst beter afstemmen, blijft de gasmarkt in de EU een lappendeken. Naast eensluidende Europese regelgeving is grotere interconnectiviteit dan ook een voorwaarde om tot een volwassen gasmarkt te komen."