Het op woensdag 11 december door de kersverse ‘Klimaatcommissaris’ Frans Timmermans gepresenteerde Green Deal is een verzameling plannen en ambities die een klimaatneutrale Europese Unie (EU) beogen in 2050. Dat is niet gratis: de Europese Commissie (EC) trekt jaarlijks 260 miljard euro uit voor deze verduurzaming. Dat is 1,5% van het jaarlijkse BNP van de EU. Dat geld gaat onder andere naar onderzoek & innovatie, renovatie in de bouw en het stimuleren van energiezuinige vervoersmiddelen.
“Reductie CO2-uitstoot in 2030 tot 55%”
De plannen in de Green Deal zijn ambitieus maar niet altijd concreet. Zo moet de CO2-uitstoot in 2030 met 50% tot 55% gereduceerd zijn en wil de EC een miljoen laadpalen voor elektrische auto's geplaatst hebben voor het einde van 2025. Tegelijkertijd pleit het document voor een ‘reductie van de uitlaat in de steden’ en stelt het vooral voor ‘meer samenwerking’. De precieze invulling van de Green Deal is vooralsnog afhankelijk van de plannen die de Europese Commissie in de komende periode presenteert aan het Europees Parlement.
“Energiesector kan transitie aan”
Het Nederlandse bedrijfsleven reageert positief op de plannen van Timmermans. Medy van der Laan, voorzitter van Energie-Nederland, is enthousiast: “Met dit ambitieuze pakket klimaatmaatregelen gaat Europa ook echt vooroplopen. Dat geeft duidelijkheid, schept een level-playing-field en stimuleert maatregelen in alle sectoren.” Energie-Nederland geeft aan dat de Nederlandse elektriciteitssector klaar staat om de Europese ambities waar te maken. “Onze sector kan de stap naar 55% CO2-reductie aan. Dit geldt echter niet voor alle sectoren.”
“Green Deal een goed vertrekpunt”
VNO-NCW en MKB-Nederland laten in een persverklaring weten de Green Deal een ‘goed vertrekpunt’ te vinden. De ondernemingsorganisaties geven aan de precieze plannen van de EC de komende tijd nader te bestuderen en met de achterban te bespreken. Ze zijn blij dat de Europese Commissie de ambitie toont om de EU leidend te laten zijn op het gebied van duurzaamheidsbeleid: “Anders krijg je verschillend beleid per lidstaat. Dat jaagt bedrijven - en uiteindelijk de consument - op kosten”, aldus een woordvoerder.
“Meer nodig om klimaatcrisis tegen te gaan”
Faiza Oulahsen, programmadirecteur Klimaat van Greenpeace, heeft weinig positiefs te zeggen over Timmermans’ Green Deal: “Hiermee bereiken we niet wat volgens de wetenschap vereist is om de klimaat- en natuurcrisis het hoofd te bieden.” Oulahsen vindt dat de plannen van de Europese Commissie niet ver genoeg gaan om klimaatverandering tegen te gaan. “De uitstoot moet in 2030 met twee derde omlaag zijn gebracht - en niet met slechts vijftig tot vijfenvijftig procent.” Greenpeace denkt dat Timmermans nog te veel aandacht heeft voor economische welvaart in zijn plannen. “De conclusie van het Europees Milieu Agentschap (EEA) is dat het najagen van economische groei niet verenigbaar is met bescherming van klimaat en milieu.”
“Europees klimaatbeleid moet behapbaar zijn”
Tweede Kamerlid Mark Harbers van de VVD reageert lauw op de Green Deal van Timmermans: “Het staat de Europese Commissie vrij om voorstellen te doen. Voor de VVD is het uitgangspunt dat Europees klimaatbeleid betaalbaar en behapbaar moet zijn.” Harbers vindt dat de EU zich moet richten op zaken die alleen op Europees niveau geregeld kunnen worden, zoals het waarborgen van de concurrentiepositie van Europese bedrijven en het bewerkstelligen van een gelijk speelveld tussen lidstaten. De VVD is van plan de invulling van de Green Deal te gaan beoordelen op realisme. “Alleen al praktisch gezien kunnen we geen sprintjes trekken.”
“Europa zet met Green Deal grote stap vooruit”
Matthijs Sienot, Tweede Kamerlid van D66, is wel positief over de Green Deal: “Europa zet hiermee een grote stap vooruit.” Sienot denkt dat de Deal vooral helpt met het waarmaken van Nederlandse ambities. “Ten tijde van het regeerakkoord besloten we dat we meer ambitie willen tonen als we de EU meekrijgen. Dat gaat nu lukken.” Sienot is aanwezig op de internationale klimaattop in Madrid waar hij samen met Agnes Mulder (CDA) een sessie organiseerde over de Green Deal. “Het breed gedragen gevoel was dat het goed is dat Europa ambitie toont, maar dat dit slim gedaan moet worden.” De aanwezige parlementariërs van zes verschillende EU-lidstaten vinden het belangrijk dat internationale samenwerking een kernpunt van de Green Deal blijft. “Ook met Engeland, ondanks de Brexit. We delen immers nog steeds de Noordzee met ze en CO2 heeft geen paspoort nodig om over grenzen te gaan”, legt Sienot uit. Toch heeft ook Sienot kritische punten: “Uit de sessie kwam naar voren dat de Europese Commissie nog weinig met landbouw doet. Ik vind zelf dat Europa een grotere rol kan spelen in internationaal treinverkeer.”
“Deal biedt kansen voor het bedrijfsleven”
Europees Parlementariër Tom Berendsen van het CDA is positief over het klimaatpakket en noemt de plannen van Timmermans ‘ambitieus’. Hij ziet kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. “Wij hebben in Nederland veel kennis over verduurzaming en de energietransitie. Daar gaat veel vraag naar zijn.” Onverdeeld positief is de Europarlementariër echter niet: “Om in 2050 klimaatneutraal te zijn is een enorme uitdaging. Ook in Nederland gaan we dat merken.” Volgens Berendsen heeft de EU een taak om het bedrijfsleven te beschermen. “We moeten voorkomen dat onze duurzame industrie straks weggeconcurreerd wordt door vervuilende industrie uit derde landen.” Daar heeft de Commissie over nagedacht; via het ‘Carbon Border Adjustment Mechanism’ worden Europese bedrijven die concurreren met bedrijven uit niet-lidstaten ‘beschermd’ via voorheffingen. “De hoop is dat ook die landen mee gaan doen, maar zolang ze dat niet doen mogen onze bedrijven daar niet de dupe van worden”, concludeert Berendsen.