Zoeken

Warmetruiendag is de geitenwollen sok voorbij

Hans van Cleef: Bewustwording cruciaal om energietransitie te laten slagen

Vrijdag 10 februari was het ‘warmetruiendag'. Niet bepaald een onderwerp waar ik normaal gesproken erg warm voor loop. Dat geldt volgens mij voor veel mensen. In eerste instantie moet ik dan denken aan geitenwollen-sokken-klimaat-fanatici, die roepen dat de wereld vergaat als we niet vandaag stoppen met onze huidige levensstijl en bijbehorend te hoog energieverbruik. Toch werd #warmetruiendag een trending topic op twitter, en - hoewel dat tegenstrijdig klinkt - is dat mijns inziens een mooie stap in de goede richting.

De door Greenchoice en het Klimaatverbond geïnitieerde dag gaat uit van het principe dat als u de verwarming één graad lager zet en een trui aantrekt, u zo'n 6% energie - en dus 6% CO2 - bespaart. Het was een koude douche dat de vergelijkingssite Gaslicht.com meldde dat de verwarming een dag lang een graadje lager zetten slechts € 0,37 bespaart per huishouden. Het grootste deel van de energierekening bestaat immers uit vaste leveringskosten, netbeheerkosten en elektriciteit. Het lijkt daarmee een beetje geklungel in de kantlijn. Zeker als we bedenken dat slechts 20% van de CO2-uitstoot in Nederland komt van huishoudens. Een goede verstaander begrijpt natuurlijk dat het in eerste instantie niet om geld gaat. Het draait om bewustwording. En dat is hard nodig.

Geschiedenis als startpunt
In discussies over energietransitie wordt vaak aangehaald dat Nederland onderaan de lijstjes bungelt als het gaat om duurzame energie. Alleen Luxemburg en Malta zouden het slechter doen. Maar dat is meteen het eerste punt waar we eens mee moeten stoppen. Deze lijstjes zeggen niet veel over de huidige ontwikkelingen, alleen over de geschiedenis (en natuurlijk een beetje over de geografie van een land). De geschiedenis verander je niet. Die accepteer je en gebruik je als startpunt voor de toekomst. En de toekomst ziet er goed en kansrijk uit. Als u bedenkt dat Nederland tot 2023 het percentage duurzame energie verviervoudigt, de helft van het aantal kolencentrales sluit, de grootste windparken ter wereld bouwt en daarmee de CO2-uitstoot ruimschoots omlaag brengt, dan doet Nederland het uitstekend! Sterker nog, door te blijven hangen in de geschiedenis maak je mensen ook niet enthousiast om zelf te participeren en voorop te lopen.
““Het gros van de klanten die ik spreek heeft geen idee van de veranderingen die ons staan te wachten””
Energietransitie leidt tot merkbare veranderingen voor iedereen
Het tweede punt waar we ons bewust van moeten zijn, is de noodzaak van energiebesparing. De World Energy Outlook van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) stelt dat 40% van de CO2-reductie in 2050 moeten komen van energiebesparing en energie-efficiëntie, willen we op het twee-graden-scenario uitkomen. Hoewel huishoudens slechts verantwoordelijk zijn voor 20% van de CO2-uitstoot, zal het grootste deel van de rekening van de energietransitie wel bij hen terechtkomen. Dit kan direct, via de ODE (opslag duurzame energie) op de energierekening, of indirect via belastingverhogingen die nodig zijn om de energietransitie te financieren.

Conclusie: de energietransitie zal de komende jaren voor iedereen tot merkbare veranderingen leiden. Dat kan bijvoorbeeld zijn doordat straks uw gemeente geen gasleveringen meer toestaat. Een huiseigenaar is dan genoodzaakt te investeren in andere manieren van koken en stoken. Het landschap zal verder veranderen door de aanleg van zonne- en windparken. En dat onze auto's niet meer op benzine rijden, is geen vergezicht meer. Veel mensen die ik spreek zijn direct of indirect betrokken bij de energiesector en weten welke acties en veranderingen er voor de deur staan. Maar het gros van de klanten die ik spreek, en die vaak verder van de sector afstaan, heeft geen idee van de veranderingen die ons staan te wachten. Warmetruiendag is dus eigenlijk best een goed initiatief. Sterker, ieder initiatief dat bewustwording stimuleert en betrokkenheid van de consument vergroot, is goed. Het draagt bij aan de energietransitie. Immers, alleen als overheid, energieproducenten en consumenten samenwerken zal deze ambitie kunnen slagen. Volgend jaar dan toch maar in een trui naar kantoor?

Hans van Cleef is senior sectoreconoom energie bij ABN AMRO Bank, @ABNAMROeconomen. Op Twitter is hij actief onder @hansvancleef. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.

Hans van Cleef

Hans van Cleef is Hoofd Energy Research & Strategy bij Publieke Zaken. Op Twitter is hij actief onder @hansvancleef. Hij schrijft zijn columns op persoonlijke titel.