Toen ik bij Next Food Collective betrokken raakte - een initiatief van universiteiten en het bedrijfsleven om ons voedselsysteem gezond en duurzaam te maken - werd mij gevraagd wat de rol van de overheid hierin zou moeten zijn. Ik antwoordde toen: ‘Mijn advies is om de overheid slechts te informeren. We moeten haar niet vragen wat er moet gebeuren. Dat weten we zelf heel goed.’
In zowel de voedsel- als de energietransitie zie ik te veel hokjesdenken. Er zijn te veel spelers die te weinig samenwerken, wat leidt tot een gebrek aan effectieve planning en afstemming. Dit komt doordat de politiek de transitie coördineert via een nationaal plan. Elk jaar verschijnt er een energienota waarin staat wat er gaat gebeuren. Er ontbreken echter belangrijke elementen zoals draagvlak bij burgers, betaalbaarheid, de stabiliteit van wind- en zonne-energie en van het hoogspanningsnet. De opgave is enorm, en ik vind dat de afstemming en samenwerking veel beter kunnen.
“Wat je de overheid kunt verwijten, is dat zij zich niet altijd aan haar afspraken houdt”
Het is essentieel om ons af te vragen wat we zelf kunnen doen en van daaruit te bepalen waar we de overheid nodig hebben voor zaken als regelgeving en beleid. Dit is niet eenvoudig, want dan moeten we de overheid als partner gaan zien en niet als de enige bron van oplossingen. De verantwoordelijkheid van de overheid begint bij het nakomen van afspraken. Wat je de overheid kunt verwijten, is dat zij zich niet altijd aan haar afspraken houdt. Zo is in samenwerking met de olie- en gassector het Versnellingsplan in het leven geroepen, bedoeld om de gaswinning offshore op te schalen. Hier is teleurstellend weinig van terechtgekomen, terwijl dit nodig is voor een zo min mogelijk vervuilende aardgasvoorziening. De olie- en gassector heeft zich gehouden aan dit plan, maar de overheid liet kansen liggen om zowel de energiezekerheid te verbeteren als de klimaatimpact te beperken. Het is cruciaal dat de overheid haar beloften nakomt om het vertrouwen en de vooruitgang die nodig zijn voor een duurzame toekomst, te waarborgen.
“Wij Nederlanders zijn oplossingsgericht en weten elkaar te vinden”
En dat kunnen we best. Wij Nederlanders zijn oplossingsgericht en weten elkaar te vinden. Neem het gasproductieproject N05-A van ONE-Dyas als voorbeeld. Daar zocht men samenwerking met TNO en een Duits windpark, wat resulteerde in een innovatieve manier van gasboren met nauwelijks CO2-uitstoot. De kennis en kunde van onze professionals is enorm. Wat we nodig hebben is een duidelijk kader om binnen te werken, zodat we de spelregels helder hebben voor iedereen. Dat maakt ontwikkelingen voorspelbaar en processen betrouwbaar.