"Via de importen van
Russisch gas vergroot de EU de mondiale risico's van klimaatverandering"
Zo afhankelijk als de EU is voor import van fossiele brandstoffen uit Rusland, zo afhankelijk is omgekeerd de Russische economie van de export van fossiele brandstoffen. Volgens de EU importeert Europa dagelijks voor 1 miljard euro. Van alle in Europa gebruikte gas wordt 66% geïmporteerd, en 42% van de importen komt uit Rusland. Van de in de EU gebruikte olie wordt 90% geïmporteerd, 33% van alle olie-importen komt uit Rusland. Met die enorme inkomstenstromen zal Rusland niet zomaar willen dobbelen. Wat niet in de geldstromen tot uitdrukking komt is de enorme ecologische voetafdruk (footprint) van gas en olie uit Rusland.
““Het is raadselachtig waarom Europa deze situatie zo lijdzaam accepteert””
De discussie over methaanlekkages bij gaswinning en vooral -transport is de afgelopen jaren opgelaaid, vooral aangewakkerd door de zorgen die de opmars van schaliegas in de VS met zich meebracht. Studies daar laten zien dat de carbon footprint, met inbegrip van methaan die een ongeveer 25 keer sterkere broeikaswerking heeft dan CO2, uiteenloopt van iets meer dan die van goed gemanagede aardgaswinning tot om en nabij die van kolen, afhankelijk van de omstandigheden en de maatregelen ter plekke. In geval van Russische importen gaat het vooral om methaanlekkages uit dikwijls slecht onderhouden installaties en pijpleidingen. Die brengen de totale carbon footprint van Russisch gas met gemak op ‘kolenpariteit'. De voetafdruk wat betreft andere impacts is (bijvoorbeeld biodiversiteit, verstoring van de stikstofhuishouding e.d.) zal ook niet verwaarloosbaar zijn.
Deze wetenschap holt het idee van gas als koolstofarme transitiebrandstof op
weg naar een duurzame energiehuishouding flink uit, in elk geval wat betreft
geïmporteerd gas. De cynicus kan opmerken dat de facto toch al geen sprake meer was van gas als
transitiebrandstof: wereldwijd doet kolen het beter dan gas, zo bleek onlangs
uit de BP
Statistical Review 2014. Terwijl het primaire energiegebruik in 2013 toenam
met 2,3%, zat kolen daar met 3% boven, en gas met 1,4% onder de mondiale
groeicijfers.
Wat olie betreft is de situatie niet veel beter. Waar in Rusland olie wordt gewonnen komt dikwijls gas mee, dat bij afwezigheid van infrastructuur niet economisch te benutten valt, en daarom maar in arren moede wordt afgefakkeld. In 2011 werd er volgens de US Energy Information zo'n 37 miljard kubieke meter aardgas afgefakkeld. Net iets minder dan we er jaarlijks in Nederland aan nuttig gebruik doorheen jassen, gaat in Rusland dus zo, hup, in de hens. Zo vergroot de EU via de importen van Russisch gas de mondiale risico's van klimaatverandering, schade aan natuur en biodiversiteit, en andere thema's.
Het is raadselachtig waarom Europa deze situatie zo lijdzaam accepteert. Die
miljard euro per dag aan energie-importkosten is, volgens talloze studies,
flink te reduceren, voor een belangrijk deel zelfs rendabel, door het enorme
besparingspotentieel nu eens eindelijk te verzilveren. De onvoorstelbare
ecologische footprint in de vorm van
CO2- en vooral ook methaanemissies reduceren kost ook maar een habbekrats.
Wat zou er nu meer voor de hand liggen dan dat Europa laten we zeggen 1% toeslag heft op de miljard aan energie-importkosten, en die middelen investeert in energiebesparing en in terugdringen van de voetafdruk? Dat kan natuurlijk het beste op EU-niveau, maar een enkel land kan ook zelf beginnen. Waarom niet Nederland, als gasland bij uitstek?
Jan Paul van Soest is partner bij De Gemeynt, samenwerkingsverband van adviseurs, denkers en entrepreneurs, zie www.gemeynt.nl