Zoeken

Niet méér betalen, maar meer geld besparen en meer ambitie

Auteur

Jos Cozijnsen

Jos Cozijnsen schetst de pro’s en con’s om als Nederland meer gebruik te maken van Europa in Klimaatbeleid. Andere Lidstaten zijn daar actiever in.

Na het gereedkomen van het Nederlandse Klimaatakkoord is het interessant te kijken hoe een aantal andere landen dat recentelijk hebben gedaan. Twee dingen vallen op. Ten eerste is er geen andere EU-lidstaat die op de eigen industrie, die al onder het EU ETS vallen, extra CO2-verplichtingen oplegt. Ten tweede, daarmee verband houdend, ruimen andere landen meer ruimte in voor de EU wat klimaatbeleid betreft. Nederland kan meer samenwerken in de EU op klimaatgebied: dat bespaart geld en nationaal gedoe over level ‘playing field’ en vrees voor concurrentieverstoring en levert meer draagvlak op. Dat doet Nederland al bij het halen van groene stroomdoelen: ‘statistische overdracht’ van duurzame energiecapaciteit (DE) van een lidstaat die juist meer DE heeft geïnstalleerd. Dergelijke samenwerking kan ook bij CO2.

Uit de brief vorige week van het kabinet aan de Tweede Kamer blijkt dat het de klimaatdoelen en -aanpak in de Green Deal in grote lijnen steunt (zie hier nadere informatie over Green Deal-inhoud). Wel wil het kabinet de nadruk op efficiëntie en draagvlak en voorafgaand een assessment zien. Dat het binnenlands ‘getafel’ inderdaad gedoe oplevert, bewijst de laatste survey die Price Waterhouse Coopers onder CEO’s heeft gehouden en die op het World Economic Forum eind januari werd gepubliceerd. Nederlandse CEO’s blijken namelijk significant meer bezorgd over regelgeving rond klimaat dan hun collega’s wereldwijd (46% tegenover 35%). Viviana Kooistra van PwC denkt dat dit te maken heeft met de recente ontwikkelingen in Nederland als het gaat om ‘bijvoorbeeld de totstandkoming van het klimaatakkoord, de geplande CO2-heffing voor de industrie en de afbouw van het gasgebouw.’

“Duitsland, Oostenrijk en Denemarken geven wel meer belang aan verdergaande Europese klimaatafspraken”

Ook Duitsland, Oostenrijk en Denemarken hebben onlangs nationale klimaatafspraken gemaakt om hun klimaatbeleid in ‘on track’ met het Parijs Akkoord te brengen. Deze 3 landen lopen dan wel weer achter met het maken van concrete afspraken de eigen sectoren. Maar Duitsland, Oostenrijk en Denemarken geven wel meer belang aan verdergaande Europese klimaatafspraken. De aangekondigde Europese Green Deal haakt juist in op die complementariteit. In die zin is de Green Deal voor Nederland een welkom geschenk, omdat het klimaatakkoord dan deels opengebroken kan worden voor een positieve bijdrage vanuit de EU, en we de ‘verstandige heffing’ bijvoorbeeld kunnen laten schieten, omdat er met Europese aanscherping van CO2-doelen al meer ‘level playing field’ komt.

Het kabinet gaf in de kamerbrief ook aan nieuwsgierig te zijn naar een CO2-heffing aan de Europese grens: ‘Carbon Border Taks'. Duitsland en Oostenrijk zijn positief en Polen en Frankrijk ook. Wel moet Nederland kritisch zijn. Het gevaar is dat het een ‘cash cow’ wordt voor de Europese Commissie zonder effect op het klimaat. Belangrijk is om bij zo’n tax dichtbij het ETS te blijven, gratis toekenning van rechten aan industrie niet zomaar af te bouwen en zo’n heffing met een grotere groep landen – carbon club - in te voeren.

“Eerst goed zicht hebben op wat Nederland kan hebben aan wat het EU-klimaatbeleid in petto heeft”

Premier Rutte, trapte vorige week in Brussel wel op de rem wat de voorgestelde verhoging van de bijdrage van 1% naar 1,1% aan de begroting van de Europese Commissie betreft. De klimaatdoelen van de Commissie bestreed hij niet. Nederland is nettobetaler. Oostenrijk, Zweden en Denemarken zijn ook tegen een verhoging naar 1,1%. Eurocommissaris Timmermans lijkt Nederland al te willen dwingen wel meer te betalen, “omdat anders Polen niet akkoord gaat met de hogere CO2-doelen”, stelt hij. Dat lijkt mij overvraagd. Polen kan dit door de nieuwe stemregels niet tegenhouden en er zijn al transitiefondsen. Frankrijk wil weliswaar Polen steunen bij het transitiefonds, maar heeft ook twijfels bij een hogere contributie.

Maar belangrijker is eerst goed zicht te hebben op wat Nederland kan hebben aan wat de EU wat klimaatbeleid in petto heeft; dat scheelt contraproductieve en dure nationale maatregelen. Een paar hoogtepunten uit andere klimaatplannen en duidelijke referenties naar EU Klimaatbeleid:

Nederland kan dus meer samenwerken in EU op klimaatgebied: maar doe het ‘smart‘, dat bespaart geld en nationaal gedoe en levert draagvlak op.

_______

Beeld: Johannes Plenio on Unsplash

Jos Cozijnsen

Jos Cozijnsen is Carbon Specialist bij de Climate Neutral Group. Op Twitter is hij actief onder @timbales