Jos Cozijnsen: "Chinees CO2-handelssysteem stimulans voor het klimaat, zelfs als Parijs tegenvalt"
Eind vorig jaar kondigde de Chinese president Xi Jinping
samen met de Amerikaanse president Barack Obama aan dat China zijn CO2-emissies
vanaf 2030 naar beneden wil brengen en na 2025 geen kolencentrales meer wil
bouwen. En vorige maand verraste China vriend en vijand met de aankondiging van een CO2-emissiehandelssysteem. China deed al mee aan CO2-credits
uit projecten (CDM) en had een 7-tal emissiehandel pilots lopen (betreft 10% van
nationale emissies tot 2 miljard ton CO2). Vanaf 2017 moet het een
nationaal systeem zijn. Dit grootste emissiehandelssysteem ter wereld is een
belangrijke stap naar mondiaal klimaatbeleid en naar een gelijk speelveld voor
de industrie.
In Europa wordt, als het om een strenger klimaatbeleid gaat, vaak met de vinger
naar China gewezen. Maar nu zijn ook in dat land kolen op hun retour en wil de
regering er de totale CO2-uitstoot na 2030 reduceren en een
nationaal CO2-handelssysteem opzetten. Al duidelijk is dat dit
systeem geen kopie wordt van het Europese emissiehandelssysteem, dus de vraag
is hoe het er gaat uit zien en welke onzekerheden er nog zijn.
China heeft als bijdrage voor de Parijse Klimaattop als CO2-doel
aangekondigd een verlaging van de uitstoot per eenheid BNP (CO2-intensiteit)
met 60-65% vergeleken met het niveau van 2005. De regering hanteert daarbij ‘efficiënt
groeien' als uitgangspunt. Dit houdt in dat de uitstoot van CO2 uiterlijk in
2030 piekt en daarna geleidelijk afneemt. Belangrijk voor de EU-industrie is
dat Chinese bedrijven wel een absoluut CO2-plafond krijgen. Beijing
beschouwt het nationale emissiehandelssysteem als een belangrijk instrument
voor het halen van de CO2-doelstelling.
De toekenning van emissierechten zal, volgens de gerenomeerde Tsinghua
Universiteit, als volgt gaan:
-Energiebedrijven en bedrijven in de raffinagesector, producenten van bakstenen en glas, autofabrikanten en de luchtvaartsector krijgen emissierechten op grond van efficiency-benchmarks.
-Koper-,
staal- en papierproducenten, luchthavens, en warmtekrachtcentrales krijgen
emissierechten op basis van hun historische emissies.
In september 2016 wordt het allocatieplan gepubliceerd. Dan zal blijken hoeveel CO2-rechten er totaal beschikbaar komen, met ook een verdeling per sector en bedrijf. Provincies kunnen er dan nog voor kiezen de toekenning van rechten aan te scherpen. Aanscherping achteraf door de regering mag in geval van aanhoudende economisch krimp. Beijing trekt met die aanpak een les uit de situatie in Europa, waar de economische crisis leidde tot een overschot aan emissierechten.
““De Chinese overheid gaat streng toezien op de naleving van het nieuwe handelssysteem””
Of de Chinese aanpak bijdraagt aan het ontstaan van een gelijk speelveld voor internationaal concurrerende bedrijven, is nog onduidelijk. De huidige CO2-prijzen in de diverse pilots varieert van 2 euro (in de stadsprovincie Chongqing) tot 7 euro per ton CO2 (Shenzhen). Maar er is in ieder geval wel zicht op een level playing field: bedrijven moet kosten maken. Met name het gebruik van benchmarks is interessant. De EU en China zouden kunnen samenwerken bij het vaststellen van benchmarks om zo per sector te zorgen voor een meer gelijk speelveld.
De centrale Chinese overheid
wil streng op de markt toezien. Regionale overheden betalen straks voor de naleving
van het handelssysteem. De National Development and Reform Commission (NDRC)
verzamelt de data. Er komen strenge straffen (tot $157,000 voor een
overtreding). En er komt een stabiliseringsmechanisme (Price Stability Reserve)
om prijsschokken op te vangen.
Hoe de CO2-handel in China gaat lopen, is afwachten. Er zijn veel staatsbedrijven en met name de energiesector kan geen CO2-kosten doorberekenen aan de consument. De vraag is dus of de CO2-prijs als prikkel voor scherpere reductie leidt. Vooralsnog zal het emissiehandelssysteem, net als in de EU, het primaire doel verwezenlijken, namelijk de CO2-emissies onder de plafonds houden. En die doelen zijn voor China hard: ze moeten zorgen voor schonere lucht en energiebesparing. Appetijt in handel is er in ieder geval wel: er hebben zich 15 handelsbeurzen gemeld, inclusief de huidige beurzen van de 7 pilots.
Jos Cozijnsen is zelfstandig adviseur emissierechten. Meer informatie over hem vindt u op www.emissierechten.nl. Op Twitter is hij actief onder @timbales.