Het alternatief voor eigenaren van zonnepanelen wordt dat ze hun zonnestroom op zonnige uren goedkoop verkopen, om die later tegen een hogere prijs plus energiebelasting terug te kopen. Met de huidige prijzen is het prijsverschil tussen de middag en de avond, inclusief BTW, pakweg 10 eurocent/kWh en daar komt dan nog 15 eurocent/kWh energiebelasting overheen. Met een thuisaccu is dan 25 eurocent per opgeslagen kWh te verdienen.
Dit klinkt allemaal fraai, maar pas op. Uw panelen produceren een groot deel van het jaar overdag veel meer stroom dan u ‘s avonds en ’s nachts nodig heeft. Ik heb voor mijzelf even gekeken. Ik lever tussen april en augustus ruim 300 kWh per maand aan het net, terwijl ik die maanden slechts circa 100 kWh van het net haal op momenten dat mijn panelen onvoldoende leverden. Met een thuisbatterij zou ik in de zes zomermaanden dus maximaal 100 kWh per maand inkoop hebben kunnen vermijden. In de zes wintermaanden is dat omgekeerd: mijn panelen leveren per maand 100 kWh aan het net, terwijl ik 200 kWh van het net haal. Kortom, met een thuisaccu zou ik per jaar maximaal 1.200 kWh aan stroominkoop kunnen vermijden. Het simpele sommetje is dan dat een accusysteem mij per jaar 1.200 x 0,25 euro = 300 euro aan besparing zou opleveren. Veel te weinig om de aankoopkosten van al gauw 6.000 euro terug te kunnen verdienen.
“Wanneer ik mijn stroomverbruik zou vergroten, wordt het beeld voor de accu positiever. Maar we moeten toch juist zuinig zijn met energie?”
Dat komt mede omdat ik consequent zuinige apparatuur aanschaf, waardoor ik tegenwoordig meer kWh produceer met mijn panelen, dan dat ik per jaar verbruik. Wanneer ik mijn stroomverbruik zou vergroten, wordt het beeld voor de accu positiever. Maar we moeten toch juist zuinig zijn met energie?
Ik heb overigens optimistisch gerekend. Vanwege salderen doen wij de was altijd op maandag en draait de afwasmachine elke avond. Zonder salderen gaan wij dat natuurlijk veranderen. Ook verwaarloos ik de pakweg 15% energieverliezen door opslag in het accusysteem. Bovendien gaan wij ’s zomers op vakantie. Vermoedelijk dat er door slimme inkoop en verkoop nog wel wat te winnen is, op momenten dat de accu niet volledig nodig is voor de opslag van de eigen zonnestroom. Het opslagverlies is dan wel belangrijk en bovendien kan er geen energiebelasting worden vermeden. Tot slot mag verwacht worden dat elektriciteitsprijzen met de gasprijzen gaan dalen en daarmee ook de prijsvariaties. Ook is er de roep om lagere energiebelastingen. Al met al is die bate van 300 euro per jaar wellicht zelfs te hoog.
“Het is toch te gek om subsidie te gaan geven voor het vermijden van belasting”
Dat is anders voor huishoudens met een of twee elektrische auto’s en een privé laadfaciliteit. Althans wanneer zij hun EV overdag gebruiken, terwijl er op het werk geen (gratis) laadgelegenheid is. En mits zij dan voldoende rijden om de opgeladen accu flink te kunnen benutten en er voldoende zonnestroom wordt geproduceerd om de accu op te kunnen laden. De 1.200 kWh uit mijn thuissituatie verdubbelt dan wellicht en de jaarlijkse baten van het accu-systeem worden pakweg 600 euro. Nog steeds niet fijn. Dus moet er subsidie komen. Die oproep wordt uiteraard gesteund door de thuisaccu-branche, die met lede ogen moet aanzien dat de salderingsregeling hun potentiële business de das om doet.
Subsidies voor thuisaccu’s zijn echter geen goed plan. In de eerste plaats omdat meer dan de helft van de baten van een thuisaccu bestaan uit het vermijden van energiebelasting. Nu weet ik dat het Nederlandse belastingsysteem soms krom in elkaar steekt, maar het is toch te gek om subsidie te gaan geven voor het vermijden van belasting.
“Thuisaccu’s leveren geen wezenlijke bijdrage aan het verkleinen van de netproblemen en zullen die mogelijk zelfs verergeren”
In de tweede plaats leveren thuisaccu’s geen wezenlijke bijdrage aan het verkleinen van de netproblemen en zullen die mogelijk zelfs verergeren. Zo is het nog maar de vraag of het laadpatroon op zonnige dagen wordt afgestemd op het minimaliseren van de netbelasting. Ernstiger is dat thuisbatterijen ook worden geladen op gure winterdagen met veel wind op zee. De stroomvraag door het opladen van thuisaccu’s komt dan bovenop de toch al hoge stroomvraag in de wijken op dat soort dagen door de opmars van warmtepompen. Deze problemen zouden kunnen worden beperkt door netbeheerders de mogelijkheid te geven het oplaadpatroon van thuisaccu’s te sturen, maar dat zie ik voorlopig niet gebeuren.
In de derde plaats vormen thuisaccu’s slechts één van de flexibiliteitsmiddelen om aanbod en vraag naar elektriciteit af te stemmen. Er zijn volop alternatieve opties. De aanpassing van het gebruikspatroon noemde ik al. Slim gebruik van de accu van elektrische auto’s, inclusief terugleveren aan het net is een andere. Huishoudens kunnen ook een boiler installeren om hun zonne-energie op te slaan. En EV-eigenaren kunnen op zonnige dagen de fiets nemen, waardoor hun EV thuis kan opladen. Enzovoorts. Door thuisaccu’s wel te subsidiëren en andere mogelijkheden niet, ontstaat een scheef beeld en zullen minder vaak maatschappelijk optimale keuzes worden gemaakt.
“Dit alles neemt niet weg dat ik best wel een toekomst zie voor thuisaccu’s, zij het beperkt”
Maatschappelijk ongewenst is trouwens dat eventuele subsidies voor thuisaccu’s vooral terecht zullen komen bij de happy few met een groot dak vol zonnepanelen, een hoog stroomverbruik en een eigen laadfaciliteit op de oprit. Die kunnen deze accu’s toch wel zelf betalen, als ze dat willen?
Dit alles neemt niet weg dat ik best wel een toekomst zie voor thuisaccu’s, zij het beperkt. Naast hobbyisten en mensen met een EV op de oprit denk ik dan aan woningen met airconditioning, die immers ook gebruikt wordt na zonsondergang. Bovendien kan de thuisaccu een tijdelijke back-up vormen bij problemen zijn met de stroomvoorziening. Niet voor niets zijn thuisaccu’s tegenwoordig populair in staten als Californië en Texas. Dat zijn echter geen redenen om ze in Nederland te gaan subsidiëren. Er zijn veel nuttiger zaken waar we ons belastinggeld aan kunnen besteden.