Zoeken

Stoppen met aardgas: een zeer ingrijpende operatie

Sible Schöne: "Een belangrijk idee is de mogelijkheid van gebouwgebonden financiering."

Het klimaatakkoord van Parijs betekent dat we de komende decennia moeten stoppen met het gebruik van aardgas voor de verwarming van woningen. Het is duidelijk dat dit een zeer ingrijpende operatie is. Daarom nodigde HIER klimaatbureau twaalf betrokkenen vanuit maatschappelijke organisaties, overheden, bedrijfsleven en enkele ervaringsdeskundigen uit om vanuit eigen perspectief een bijdrage te leveren aan de discussie hoe dit doel gerealiseerd kan worden.

Uit verschillende bijdragen komt naar voren dat een duidelijk landelijk kader nodig is om de gewenste transitie te realiseren: gemeenten moeten de opdracht krijgen om in hun bestemmingsplannen een strategie op te nemen gericht op klimaatneutraliteit in 2050. Het is verheugend dat onlangs Kamerbreed een motie is aangenomen om te onderzoeken hoe dit moet.

“'Veel mensen zijn niet op de hoogte van de plannen rondom de uitfasering van aardgas'”
Er is een groeiende consensus dat gemeenten een regierol moeten krijgen om met gebouweigenaren en -gebruikers en netwerk- en installatiebedrijven, de lokale verwarming van de toekomst te plannen.
Diverse bijdragen wijzen erop dat de aansluitplicht voor gas voor netbeheerders moet worden aangepast. Er zijn proeftuinen en -wijken nodig om ervaring op te doen. Aansluiting bij reguliere renovatieprogramma ‘s van woningcorporaties ligt daarbij voor de hand. In een aantal bijdragen wordt de verandering van perspectief nadrukkelijk als kans gezien. Waar de besparingsdoelen uit het Energieakkoord in essentie vrijblijvend zijn, heeft het nieuwe kader ‘stoppen met aardgas' een veel dwingender karakter: iedereen moet meedoen.

Aantrekkelijke proposities
Deelname van alle bewoners is essentieel. Op dat punt staan we nog maar aan het begin. Uit onderzoek in opdracht van HIER blijkt dat maar liefst 86 procent van de Nederlanders niet op de hoogte is van de plannen van de Nederlandse overheid rondom de uitfasering van aardgas. Desondanks is bijna de helft van de Nederlanders het er wel mee eens, tegenover 36 procent die tegen is. Ruim een derde ziet in deze warmtetransitie het meest op tegen de kosten. Voor bewoners in het algemeen geldt dat je ze meestal zonder garanties, een goede prijs en inspraak niet meekrijgt. Er moet gewerkt worden aan aantrekkelijke proposities.

Discussiepunten
De bijdragen laten zien dat er ook veel discussiepunten zijn. Waar de een pleit voor een pragmatische aanpak gericht op financieel haalbare maatregelen richting energielabel A, benadrukt de ander dat deze aanpak juist een lock-in creëert. All electric oplossingen zouden alleen mogelijk zijn wanneer in een keer wordt gekozen voor A++, anders krijgt de warmtepomp het niet warm in de winter. Een tweede discussiepunt is het potentieel van groen gas en op termijn synthetisch gas. Waar de een zeer weinig mogelijkheden ziet, zien anderen een belangrijk potentieel, ook voor hybride warmtepompen. Een derde punt zijn hoge temperatuur warmtenetten. Niet volgens iedereen een praktische en duurzame oplossing, omdat de toekomst van hoge temperatuur restwarmte uit kolencentrales, afvalinstallaties en industriële processen onzeker is.

Gebouwgebonden financiering
Een belangrijk idee dat in enkele bijdragen naar voren komt, is de mogelijkheid van gebouwgebonden financiering. De warmtevoorziening wordt daarmee in feite als deel van de infrastructuur gezien. Deze gedachte verdient nadere uitwerking, met name omdat het een oplossing kan bieden voor het probleem dat een groot deel van de woningeigenaren niet de financiële mogelijkheden heeft om alle maatregelen zelf te betalen.

Sible Schone
HIER klimaatbureau
Zie ook https://hier.nu/klimaatbureau/nieuws/12-visies-op-wonen-zonder-aardgas

Sible Schöne

Sible Schöne is Adviseur van HIER.