Frank van den Heuvel, TNO over voetbal, politiek en
energie
Als we verder kijken dan blijkt het Nederlandse en Europese voetbal vergeven van de energiebedrijven als sponsor. Dit begon bijna twintig jaar geleden toen Nuon shirtsponsor werd van Vitesse. Stroom & Spelen was geboren. Er kwam veel kritiek op, omdat Nuon-topman Swelheim, het bedrijf Nuon en Vitesse wel erg verweven waren. Het verhaal gaat dat Nuon in zijn totaliteit € 150 miljoen in de Arnhemse voetbalclub gestoken heeft. Uiteindelijk kostte dit voetbaluitstapje Swelheim de kop. Inmiddels gaat het er ook wel braver aan toe in de Nederlandse competitie. FC Twente heeft Pure Energie, volgens de Consumentenbond de meeste groene energiemaatschappij, op zijn shirt staan. Zonnepanelen leverancier GroenLeven is de hoofd- en shirtsponsor van voetbalclub Heerenveen. Is de groene golf nu doorgestoten naar het profvoetbal? Ik betwijfel het.
Mijnwerkersclub Schalke ‘04, de roemruchte Duitse club in het Duitse Ruhrgebied, heeft al jaren het Russische Gazprom op de shirts staan. Gebied en sponsor ademen oude energie uit. Gazprom is eveneens één van de hoofdsponsors van de Europese Champions League. Of is dat een Poetin-actie om te laten zien dat Rusland gewoon Europa is? Poetin heeft, naar verluidt, privé een 5% deelneming in Gazprom. Voetbal is politiek en in voetbal komt de hele wereld samen. Verder slaan de oliedollars van de rijke sjeiks en vermogende Russen overal neer in Europa en niet bij de zwakste clubs. De Russische oliemagnaat Abramovich is al jaren eigenaar van het Engelse Chelsea en Manchester City en Paris Saint Germain zijn eigendom van sjeiks uit Saoedi-Arabië en Qatar. Dan lijken Twente en Heerenveen ver weg. Voetbalclubs twijfelen of ze voor duurzaam of voor het grote fossiele geld moeten kiezen. Het is het energievraagstuk in een notendop, waarbij, net als in de echte wereld financieel-economische parameters vaak de doorslag geven.
““Het is alsof de Partij voor de Dieren een middeleeuws jachtgeweer koestert””
Het
energievraagstuk in het klein kwam onlangs ook terug in Harculo in Overijssel.
Het was een klein berichtje in Energeia:
"IJsselcentrale van Engie mag niet
verdwijnen". Deze zestig jaar oude gascentrale heeft jarenlang trouwe dienst
gedaan, is verouderd en daarom uit productie gehaald. Een zegen, zou je zeggen,
voor alle politici die aarzelingen hebben bij fossiele energie. Alsof een jaren
'50 auto naar de sloop gaat of in ieder geval de milieuzone van Utrecht niet
meer binnenkomt. Maar toch: groot protest. Diverse heemkundige gezelschappen
als Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap en groepen
individuele burgers in de regio willen het monument behouden. Het is alsof de
Partij voor de Dieren een middeleeuws jachtgeweer koestert. Ook de PvdA in de
Provinciale Staten van Overijssel wil dat dit monument behouden blijft en voert
actie. En dan zien we het hele energievraagstuk voorbij trekken met alle
technische, financiële, governance, politieke en vooral sociologische kanten
bij elkaar.
In Den Haag zijn de linkse partijen, ook de PvdA, al jaren bezig alle fossiele
energiecentrales richting sluiting te bewegen. Nieuwe, schone technologie komt
op. Goed, de gascentrales mogen nog wel even blijven, maar de kolencentrales,
ook al zijn ze pas een jaar open, moeten zo snel mogelijk dicht. De moderne
kolencentrale van Uniper op de
Maasvlakte, onlangs geopend ondanks een motie in de Tweede Kamer dat deze al
weer gesloten moet worden, is het meest recente symbool van strijd tussen
partijen. En nu gaat de PvdA de barricaden op, ook omdat een groot deel van de
mensen in de regio de centrale, het monument, wil behouden, om een nog veel
oudere energiecentrale dan die in Rotterdam juist open te houden. Hetzelfde
zien we bij windmolens: niemand wil een windmolen in de buurt van zijn huis
hebben, ook veel GroenLinks mensen in Drenthe niet, maar een mooie Wip- of
Stellingmolen en Kinderdijk willen we op de Unesco-erflijst.
De Uniper-centrale is simpelweg te
vroeg, te jong. Hoe moeten we dit probleem van Harculo nu oplossen? Overijssel
heeft zijn Energiefonds, gevuld met Essent-opbrengst. Wel moeten projecten
gefinancierd met dit fonds een revolverend karakter hebben. Lastig voor een ‘museum'.
Ook wil Essent misschien niet dat zijn geld naar Engie gaat. SDE-subsidie?
Cultuurfonds? En zo komt zelfs de
financiering van een fossiele energiecentrale die iedereen wel wil in het
gedrang. Misschien kan het Russische Gazprom bijspringen door de voetbalclub in
de buurt, PEC Zwolle, te sponsoren en in plaats van zijn eigen naam op de shirts,
IJsselcentrale Harculo prominent erop
te zetten. Dit om bezoekers te trekken. Groningen, PSV en al die andere door
energiebedrijven gesponsorde clubs zullen vol de strijd aangaan met de Engie-centrale,
gesponsord door Gazprom. In juni 2018 is het WK voetbal in Rusland. Het ultieme
moment dat voetbal, politiek en energie samenkomen.
Frank van den Heuvel is Directeur Public Affairs bij TNO