Interview met Harm van Lieshout, Lector Flexicurity, Kenniscentrum
Arbeid Hanzehogeschool Groningen
In hoeverre is het tekort aan technisch geschoolde leerlingen een bedreiging voor de Nederlandse energiesector?
"Ook bij een gelijkblijvende werkgelegenheid in de energiesector, zoals Het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) met haar prognose tot 2018 aangeeft, is er voor het verhogen van het aandeel hernieuwbare energie van nu 4% naar 14% in 2020 een substantieel aantal nieuwe medewerkers in die sector nodig. In werkgelegenheidstermen komt het halen van dat doel uit het Energieakkoord neer op een zeldzaam grote kwalitatieve revolutie. Om ernstige tekorten te voorkomen, zijn meer afgestudeerden én substantiële om- en bijscholing nodig. En met het indammen van de uitstroom uit de sector van mensen met een technische opleiding valt ook nog een wereld te winnen."
Speelt de branche hier voldoende op in?
"Branches hebben voor eigen bedrijven en werknemers allemaal hun eigen scholingsvoorzieningen. Een extra impuls daarbij valt de komende paar jaar te verwachten van de sectorplannen die nu ook in energiegerelateerde branches zoals de bouw en installatiesector worden uitgerold in het kader van de 600 miljoen euro aan Asschergelden. Lastiger is het voor werkzoekenden die geen baan hebben of werken in een krimpbedrijf of -sector. Een oplossing daarvoor is het combineren van geldstromen uit verschillende sectoren plus eventueel additionele publieke middelen. Het Energieakkoord bevat op dit punt een hele wenselijke ambitie in de vorm van pilots voor intersectorale scholing. Bij mijn weten zijn er echter nog geen concrete incentives om die regionale pilots mogelijk te maken. Een aantal regio's zoekt nu op eigen kracht naar middelen voor dergelijke pilots, zoals bij het Platform Bèta Techniek. In Groningen diende bijvoorbeeld een groep partijen onder penvoering van de Provincie een sectorplan in, met ook faciliteiten voor bij- en omscholing voor energiebedrijven en hun werknemers. De overheid stimuleerde innovatie in het initieel onderwijs door de invoering van voor energie relevante Centres of Expertise in het hbo en Centra voor Innovatief Vakmanschap in het mbo. Er is nu sprake van een optie om ww'ers te faciliteren die zich in de richting van techniek willen omscholen. Wat mist is een aantrekkelijke faciliteit voor om- en bijscholing van werkenden uit andere sectoren."
““Waar het om gaat is wat je als sector en als regio en werkgever zelf aan acties onderneemt””Hoe kan technisch onderwijs aantrekkelijker worden gemaakt?
"Er gebeurt het nodige op dit vlak, bijvoorbeeld met Techniektalent.nu. Hier in Groningen konden de afgelopen jaren schoolklassen in het Seaports Xperience Centre komen kijken en ervaren wat voor technisch werk er in en om de Eemshaven is. GasTerra sponsort ook een prachtige energietruck die langs scholen gaat. Prima! Het technisch onderwijs is nooit aantrekkelijker dan de loopbaan erna. Voor individuele werkgevers met een hoog personeelsverloop en of nauwelijks vrouwelijke werknemers, valt er genoeg te verbeteren. Als ondernemer moet je dan wat aan je arbeidsvoorwaarden doen. Tevreden werknemers met succesvolle loopbanen zijn je beste ambassadeurs."
In hoeverre zijn er, ruim een jaar na ondertekening, resultaten geboekt met het Techniekpact?
"Het Techniekpact bundelt vele decentrale initiatieven waarvan er veel al onderweg waren. Het is in mijn ogen dus geen nieuwe zelfstandige impuls voor het techniekonderwijs. Hooguit moedigt het individuele actoren aan er een schepje bovenop te doen. En de publiciteit eromheen is ook reclame voor de sector als kansrijke werkgever. Maar het Techniekpact zelf lost het probleem van het tekort aan technici niet op. Waar het om gaat is wat je als sector en als regio en werkgever zelf aan acties onderneemt. Voor energie kijk ik daarom vooral naar het Energieakkoord. In die zin ben ik als deelnemer aan landelijk bijeenkomsten in het kader van de arbeidsmarktparagraaf hoopvol over de wil bij landelijke branches en samenwerkingspartners om acties in regio's in gang te zetten. Wat niet wil zeggen dat ik er gerust op ben dat we nu alle randvoorwaarden hebben gecreëerd die nodig zijn om voldoende technici op te leiden voor de snelle groei van werkgelegenheid in de duurzame energiesector. Het kan altijd nog beter. Zo pleitte Hanzehogeschool Groningen-voorzitter Henk Pijlman bij de opening van het studiejaar voor het benutten van aardgasgeld voor innovatie die banen oplevert. Een pilot met een faciliteit voor leven lang leren voor werkenden en werkzoekenden op mbo- en hbo-niveau voor beroepen in de duurzame energie-hoek zou daar een mooi voorbeeld van kunnen zijn."