Beste Dilan,
Ik vind het nu al nuttig, deze wisselcolumn, want al heen en weer pratende worden de verschillen tussen de VVD en GroenLinks glashelder. We zijn het geloof ik eens over de impact van klimaatverandering, het gegeven dat menselijk handelen daar debet aan is en het dus ook aan ons is om te stoppen met het opstoken van fossiel brandstoffen. Over een aantal technieken verschillen we misschien van mening (kernenergie bijvoorbeeld), maar soit.
Echter:
Jij vindt dat GroenLinks mensen angst aanpraat en doembeelden schetst. Een merkwaardig verwijt: wie de televisie aanzet ziet zo’n beetje dagelijks de gevolgen van klimaatverandering langskomen. Orkanen, overstromingen, bosbranden of (dichter bij huis) de grote droogte. Alle weervrouwen (M/V) leggen daarbij de link met klimaatverandering, daar hebben ze GroenLinks niet voor nodig. Of je dat een doembeeld noemt, laat ik aan jou over, maar het is de nieuwe realiteit, we kunnen alleen erger proberen te voorkomen.
Je zegt graag aan de slag te willen, maar niet overhaast of in paniek. Dat neemt jouw regering wel erg letterlijk: behalve Luxemburg is er geen land in de EU dat minder hernieuwbare energie opwekt dan wij. En na twee jaar praten is er nog steeds geen klimaatakkoord gesloten. Je bent zelf nauwelijks begonnen en verwijt anderen haast: vrij brutaal. Trouwens: wat betekent ‘haast’ precies, gezien het tempo waarin ons klimaat verandert?
Als rechtgeaard liberaal heb je een broertje dood aan betutteling. Je houdt er niet van als de overheid voor mensen gaat bepalen wat ze moeten doen en laten. Toch is dat een wat beperkte opvatting van vrijheid. Want de vrijheid van de een (om onbeperkt te kunnen vliegen of vlees te eten) kan de vrijheid van een ander (namelijk om een veilig bestaan te kunnen leiden en niet op de vlucht te hoeven slaan voor de gevolgen van klimaatverandering) beperken. Voor die dimensie van vrijheid lijk jij je ogen te sluiten.
“Vijf jarenplan waar Stalin zich niet voor zou schamen”
Je optimisme over wat techniek zoal vermag is aanstekelijk en soms terecht. Mede na jarenlang aandringen van mijn partij greep jouw minister Kamp een jaar of wat geleden in een op de vrije markt. Hij beloofde windmolenbouwers een reeks grote parken op zee (plus subsidie), als ze in ruil daarvoor flink lagere kosten zouden weten te realiseren. Hij presenteerde daarvoor een vijf jarenplan waar Stalin zich niet voor zou schamen. Het werkte en de kosten daalde spectaculair. Heel prima wat mij betreft.
Voor technieken die het met een steuntje in de rug gaan redden (zonnepanelen, isolatie, warmtenetten) is dat dé weg om te gaan en misschien vind jij zo’n marktinterventie ook niet gek. Maar niet op alle vlakken gaat deze vlieger op. Ik noem er twee. Ondanks alle aandacht voor klimaat en het groeiend bewustzijn van mensen groeit ons vliegverkeer door als een malle. Het staat als een paal boven water dat zonder stevig ingrijpen de extra uitstoot door groei de milieuwinst door schonere brandstoffen of zuinigere vliegtuigen verre overtreft. En dan heb ik het niet over de tickettax van een schamele zeven euro die jij voor ogen hebt.
Voor vlees en zuivel geldt hetzelfde. Het klopt dat Nederlanders een ietsiepietsie minder vlees eten, maar dat gaat geen antwoord zijn op de ronduit ontwrichtende gevolgen van onze intensieve landbouw. We moeten niet alleen minder dierlijke eiwitten gaan eten, maar ook veel minder willen produceren. Juist jouw kabinet verklaarde de krimp van de veestapel tot een taboe.
“Verbod of gebod geeft op zijn tijd duidelijkheid”
Anders dan ik, lijk jij te denken dat het leven een groot tranendal wordt als de overheid zich bemoeit met het consumptiepatroon. Ikzelf denk van niet. Door duurdere vliegtickets zullen mensen wat vaker hun vertier dichter bij huis zoeken. Hoe erg is dat? Minder megastallen leveren een mooier landschap op. En minder auto’s zorgen voor schonere lucht en een leefbare stad. Eigenlijk zet jij mijn idealen weg als moralisme, om jouw idealen (zeg maar de status quo) te legitimeren. Of zit ik ernaast?
En wees nou eerlijk: een verbod of gebod op zijn tijd kan de duidelijkheid bieden waar mensen vaak naar snakken. Best wel fijn dat na een kroegbezoek je kleren niet meer standaard de wasmachine in hoeven (rookverbod). Best wel nuttig dat het gat in de ozonlaag gedicht is (CFK-verbod). En valt best wel mee, om je eigen tas mee naar de supermarkt te nemen (plastic tasjesverbod).
Beste Dilan,
Ik ben het met je eens dat de omslag naar schone energie de grootste kans van slagen heeft als burgers maximaal de ruimte krijgen mee te kunnen doen. Los van de honderdduizenden mensen die al zonnepanelen hebben, zijn er in Nederland ook honderden energiecoöperaties actief. Vind jij ook niet dat het uitgangspunt moet zijn dat we hun projecten voor zon en wind zoveel mogelijk moeten faciliteren en niet dwarszitten met allerlei regeltjes? Ik hoor het graag van je!
Met groet,
Marieke van Doorninck