Effecten voor Nederland 'beheersbaar', voor Derde Wereld 'rampzalig'
Hoe wrang het ook klinkt, volgens klimaatwetenschapper Klaas van Egmond zijn de gevolgen van klimaatverandering voor Nederland ‘goed beheersbaar'. Hij stelt dat Westerse landen er veel minder door worden getroffen dan de armere gebieden in de wereld. "Als je door je oogharen kijkt, vallen de effecten van het klimaatprobleem op de gematigde noordelijke breedten van de aarde nogal mee. Daar zit ook de grootste rijkdom. Juist in de Derde Wereld vallen de harde klappen", stelt Van Egmond. De hoogleraar Geowetenschappen in Utrecht noemt het klimaatprobleem dan ook vooral ‘een ontwikkelingsvraagstuk'.
Volgens Van Egmond zal Nederland de komende honderden jaren goed om kunnen gaan met de gevolgen van klimaatverandering. "De gevolgen voor ons land zijn ernstig, maar beheersbaar. De meest heftige gevolgen voor dit land zullen al de komende tien, twintig jaar optreden. Belangrijk is dat we drogere zomers en nattere winters krijgen, met alle gevolgen van dien. In 2010 kregen we daar al een voorproefje van met een extreem droog voorjaar. Elektriciteitscentrales konden toen hun koelwater niet kwijt. In grote delen van Rusland hebben in die periode enorme bos- en veenbranden gewoed. Die risico's worden ook hier veel groter. En in natte periodes neemt het gevaar op overstromingen toe. Gelukkig wordt de hele kustlinie nu verstevigd."
Voor een stijgende zeespiegel hoeft Nederland niet bang te zijn, vertelt Van Egmond. "De zeespiegel is de afgelopen 150 jaar met 20 centimeter gestegen. Voor de komende 100 jaar verwachten we een stijging van maximaal 100 tot 120 centimeter. Dat kunnen we nog wel opvangen. Er zijn schattingen dat we door de dijken te verstevigingen een zeespiegelstijging tot 2 meter aankunnen. Daarna wordt de waterdruk te hoog. Wel is het denkbaar dat het klimaatprobleem escaleert (in een zogenaamde ‘run away climatology') en de Groenlandse gletsjers gaan smelten. Dan heb je het over 6 meter stijging. Maar zelfs dat proces duurt honderden jaren. Amersfoort aan de Noordzee is de komende eeuw extreem onwaarschijnlijk."
Catastrofaal in Derde Wereld
Van Egmond is echter zeer somber over de problemen die klimaatverandering veroorzaakt in de Derde Wereld. De toenemende behoefte aan landbouwgrond, mede als gevolg van klimaatverandering leidt er volgens hem toe dat China en het westen op grote schaal grond aankopen in Afrika, de zogenaamde ‘land grab'. "De situatie in Afrika is een toekomstige ramp. Hun voedselvoorziening komt in gevaar. Het continent zal steeds zwaarder worden getroffen door droogte, stormen en overstromingen."
Het idee dat rijke landen de Derde Wereld moeten helpen met deze problemen noemt Van Egmond juist, maar huichelachtig. "Eerst moeten de economische verhoudingen normaliseren. Het opkopen van grond in Afrika door China en het westen is het omgekeerde van het oplossen van het klimaatvraagstuk. We helpen dat deel van de wereld juist actief naar de Filistijnen."
Geen twijfel over klimaatverandering
Van Egmond noemt het ‘100 procent bewezen' dat klimaatverandering nu optreedt. "Dat is totaal onweerlegbaar. Mensen die klimaatwetenschappers op dat punt niet geloven, moeten maar eens gaan praten met biologen. De hele flora en fauna van dit land zijn aan het veranderen. We zitten met een verschuiving van tientallen soorten. Overigens brengt dat ook weer nieuwe risico's mee, zoals de opkomst van plagen en ziektes als de ziekte van Lyme. Zelfs klimaatsceptici zijn op dit punt overtuigd."
De enige vraag die er nog is, is of klimaatverandering komt door menselijk handelen, stelt van Egmond. "We zijn er nu 90 procent zeker van dat dat zo is. Er zijn nog een paar onzekerheden. Belangrijk zijn de rol van waterdamp in de hoge atmosfeer, de invloed van de zon en het effect van veranderingen in zeestromen. Dat wordt nu met wereldwijde inzet onderzocht. Ik denk dat we op die punten over twintig jaar met een stuk meer zekerheid kunnen spreken dan nu. Maar laten we wel zijn, op het gebied van de economie wordt met heel veel minder kennis heel veel meer mega-miljarden beleid gevoerd. Als economen net zo veel zouden weten van de economie als wij van het klimaat, dan hadden we nu geen economische crisis gehad."
Volg ons op Twitter: @energiepodium